Zeskanowany dokument 14

Rozdział 1. Pojęcie pomocy społecznej

Za takim ujęciem pomocy społecznej opowiada się J. Staręga-Piasek, która widzi pomoc społeczną jako speq'alną instytucję, z założenia uzupełniającą inne częśd systemu zabezpieczenia społecznego¹. Jednocześnie dostrzega, że pomoc społeczna pełni rolę instytucji „łatającej dziury" występujące w innych systemach: emerytalnym, opieki zdrowotnej, zasiłków dla bezrobotnych².

Ad b. Za uznaniem pomocy społecznej za część szczegółową prawa administracyjnego opowiadają się głównie przedstawiciele nauki prawa administracyjnego. Jednocześnie należy zauważyć, że i w ich podejściu do tej sfery życia występują odmienności, które może nie są na tyle istotne czy wyraziste, aby można byłoby uznać je za odrębne stanowisko.

W szczególny sposób miejsce pomocy społecznej w ramach prawa administracyjnego widzi T. Kuta. Jego zdaniem prawo administracyjne ulega takim zmianom, że da się wyodrębnić blok prawa administracyjnego o organizacji usług dla mas ludności w podstawowych sprawach ich bytu socjalnego i kulturalnego. Następnie autor przybliża pojęcie usług socjalno-bytowych i oświatowo-kulturalnych. Przez usługi w aspekcie prawa administracyjnego rozumie rozmaitego rodzaju korzyści (materialne lub niematerialnej które administracja spełnia na rzecz ogółu, czy to w postaci bezpośredniej (świadczenie usług), czy też pośrednio poprzez stwarzanie warunków zaspokajania różnych potrzeb obywateli (działania organizujące), z wyłączeniem działalności produkcji i obrotu. Świadczenie usług przez administrację polega na wykonywaniu zespołu różnorakich czynności techniczno-fachowych na rzecz obywatela i jest ono poprzedzone określoną formą dopuszczenia do świadczenia³. Ponadto autor zauważa, że zaspokajanie potrzeb ludności, a więc organizowanie i świadczenie usług, jest pewnym procesem, w którym uczestniczy wiele jednostek organizacji państwowej i każda z nich podejmuje określone działanie czy współdziałanie. Zespół tych aktywności jest w pewien sposób uporządkowany dzięki działalności koordynacyjnej⁴. Z punktu widzenia niniejszej pracy istotne jest to, że T. Kuta zalicza formy prawne świadczenia usług, jak również podmioty świadczące usługi, do sfery przynależnej prawu administracyjnemu i podkreśla, że zagadnienia tę są już zbadane przez naukę prawa administracyjnego⁵. Oznacza to, że przywoływany autor zalicza pomoc społeczną do prawa administracyjnego i dokonuje analizy tej sfery życia społecznego z perspektywy tej gałęzi prawa.

Jako część prawa administracyjnego problematykę opieki społecznej (obecnie pomocy społecznej) widział W. Dawidowicz, a w podręczniku poświęconym tej gałęzi prawa zawarł stosowne rozważania o tej sferze życia społecznego⁶.

Do materialnego prawa administracyjnego pomoc społeczną zalicza także G. Szpor, która dokonała omówienia tej problematyki w podręczniku dotyczącym materialnego prawa administracyjnego⁷. Autorka widzi pomoc społeczną jako część zabezpieczenia społecznego, za pomocą którego społeczeństwo stara się chronić swoich członków przed groźbą niemożności zaspokojenia podstawowych, wspólnie uważanych za ważne, potrzeb. Korzystanie z dóbr publicznych w sferze zabezpieczenia społecznego to korzystanie ze świadczeń socjalnych. Administracja, której zadaniem jest nieekwiwalentne przysparzanie dóbr, jest administracją świadczącą⁸.

Do materialnego prawa administracyjnego pomoc społeczną zaliczał również Z. Leoński. Przedstawiał pomoc społeczną w ramach analizowania materialnego prawa administracyjnego i podnosił, że w podręcznikach prawa administracyjnego problematyka ta omawiana jest łącznie z zagadnieniami pokrewnymi. Podobnie jak G. Szpor przyjmował, że pomoc społeczna jest jedną z podstawowych form zabezpieczenia społecznego, a jedną z funkcji państwa jest udzielanie pomocy osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. Funkcję administracji publicznej polegającą na udzielaniu pomocy socjalnej określał jako administrację usług⁹.

Prawo pomocy społecznej w ramach materialnego prawa administracyjnego omawia R. Michalska-Badziak. Równocześnie autorka ta wyodrębnia system zabezpieczenia społecznego zajmujący się udzielaniem pomocy osobom potrzebującym i zalicza do niego pomoc społeczną. Dodatkowo podnosi, że problematyka pomocy społecznej jest regulowana nie tylko ustawą o pomocy społecznej, ale wieloma innymi aktami normatywnymi¹⁰.

43

1

J. Staręga-Piasek, Pomoc społeczna (w:) Polityka społeczna: efekt czy siła sprawcza rozwoju kraju?, Warszawa 1994, s. 189.

2

^m Tamże, s. 189.

3

   T Kuta, Zaspokajanie potrzeb..., s. 110-111.

4

   Tamże, s. 112.

5

Tamże, s. 111.

6

^m W Dawidowicz, Prawo administracyjne, Warszawa 1987, s. 121-122.

7

^m G. Szpor (w:) L Lipowicz, Z. Niewiadomski, K. Strzyczkowski, G. Szpor, Prawo administracyjne. Część materialna, Warszawa 2004, s. 156 i n.

8

   Tamże, s. 156-159.

9

   Z. Leoński, Zarys..., s. 431-433.

10

   R. Michalska-Badziak, Prawo pomocy społecznej (w:) Materialne..., s. 207 i n.