Zeskanowany dokument 20

Rozdział 1. Pojęcie pomocy społecznej

wykonywania prawa do korzystania ze służb opieki społecznej związane jest z popieraniem łub organizowaniem służb posługujących się metodami właściwymi dla pracy socjalnej oraz które przyczyniają się do dobrobytu i rozwoju zarówno jednostek, jak i grup społecznych, oraz do ich adaptacji w środowisku społecznym. Prawo to związane jest także z uczestniczeniem jednostek i organizacji dobroczynnych w tworzeniu i utrzymywaniu takich służb. Warto wskazać, że Polska zobowiązała się do respektowania z art. 13 ust. 2 i 3, a z art. 14 ust. 1, nie zobowiązała się zatem do zapewnienia każdej osobie, która nie posiada odpowiednich zasobów i nie ma możliwości korzystania z systemu zabezpieczenia społecznego, odpowiedniej pomocy oraz do aktywizacji poszczególnych jednostek i organizacji dobroczynnych do tworzenia i utrzymywania służb społecznych¹.

Sytuacja przedstawia się odmiennie, jeśli chodzi o Wspólnotową Kartę Socjalną Praw Podstawowych Pracowników podpisaną w dniach 8-9 grudnia 1989 r. Akt ten z uwagi na negatywne stanowisko Wielkiej Brytanii nie stał się dokumentem prawnym i nie został opublikowany w przewidziany prawem sposób. Karta ta jest bardziej dokumentem politycznym wykorzystywanym przy określaniu zakresu wspólnotowych praw socjalnych².

W odniesieniu do unormowań Unii Europejskiej należy zwrócić uwagę na Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej³, która właściwie w całości została inkorporowana do Konstytucji dla Europy⁴. Zgodnie z tymi regulacjami Unia uznaje i szanuje uprawnienie do świadczenia z zabezpieczenia społecznego oraz opieki społecznej, zapewniające ochronę w takich przypadkach, jak macierzyństwo, choroba, wypadki przy pracy, zależność lub podeszły wiek, oraz w razie utraty zatrudnienia, zgodnie z zasadami określonymi w prawie wspólnotowym, ustawach i praktyce krajowej. W celu zwalczania wykluczenia społecznego i ubóstwa Unia uznaje i szanuje prawo do pomocy społecznej i mieszkaniowej dla zapewnienia, zgodnie z procedurami określonymi w prawie wspólnotowym oraz ustawach i w praktyce krajowej, godnej egzystencji wszystkim osobom pozbawionym wystarczających środków.

Z punktu widzenia niniejszego opracowania należy zwrócić uwagę na rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego⁵, które zastąpi rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie⁶ oraz rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 z 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie⁷. Mocą art. 3 ust. 5 wskazanego rozporządzenia wyłączono pomoc społeczną z systemu koordynacji świadczeń w ramach zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej⁸. Efektem wskazanej regulacji jest m.in. to, że każdy kraj członkowski samodzielnie reguluje kwestie dotyczące systemu pomocy społecznej i obywatel innego państwa zamieszkujący na terenie danego kraju będzie mógł korzystać ze świadczeń pomocy społecznej na analogicznych zasadach jak obywatel danego kraju⁹.

W ramach drugiej grupy aktów wskazać należy na Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności¹⁰, Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych¹¹ czy na Konwencję o Prawach Dziecka¹², a także na umowy bilateralne z Francją¹³, Finlandią¹⁴, Bułgarią¹⁵ czy Węgrami¹⁶. Obok wskazanych przepisów obowiązują także

55

1

   Świadczenia przyznawane są z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb i nie gwarantują dochodu na odpowiednim poziomie, M. Andrzejewski, Ochrona..., s. 113-114

2

   F. Jasiński, Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Warszawa 2003, s. 49 i 115-116.

3

   Szerzej na temat Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej zob. tamże; M. Andrzejewski, Ochrona..., s. 97.

4

^m Dz. U. UE z 16 grudnia 20041, C 310, X 47.

5

Dz. U. UE L z 30 kwietnia 2004 r., L 04.166.1

6

   Tekst jedn. Dz. Urz. WE L 28 z 30 stycznia 1997 r. z późn. zm.

7

   Dz. Urz. WE Ł 74 z 27 marca 1972, s. 1, z późn. zm.

8

   Szerzej na temat koordynacji świadczeń w Unii Europejskiej zob. D. Dzienisiuk, Zabezpieczenie społeczne w Unii Europejskiej - koordynacja świadczeń, Warszawa 2004; I. Twardowska-Mędrek (w:) Wprowadzenie..., s. 396-397; D. Nazet-Allouche, Wpływ..., s. 361-368.

9

^m E Błędowski, Pomoc społeczna w Polsce i w Unii Europejskiej (w:) System zabezpieczenia społecznego po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, pod red K. Głębicłaej, M. Pieizchalskiej, Pionłd-Radom 2003, s. 62.

10

   Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.

11

   Podpisany 19 grudnia 1966 r. w Nowym Jorku, opublikowany Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 169.

12

   Przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 19891 (Dz. U. z 19911 Nr 120, poz. 526).

13

   Konwencja dotycząca pomocy i opieki społecznej z 14 października 19201 (Dz. U. z 1923 r Nr 48, poz. 329).

14

   Konwencja o opiece społecznej pomiędzy Polską a Finlandią podpisana w Helsinkach 19 grudnia 1931 r. (Dz. U. z 1932 r. Nr 64, poz. 598).

15

^m Umowa o współpracy w dziedzinie polityki społecznej między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Ludową Republiką Bułgarii z 12 lipca 1961 r (Dz. U. z 1962 r. Nr 28, poz. 132).

16

Umowa między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Węgierską Republiką Ludową o współpracy w dziedzinie polityki społecznej z 14 lutego 1959 r. (Dz. U. Nr 67, poz. 416).