ZF Bień9

Stopa procentowa ceną pieniądza 39

— Przykład 1    =

Nominalna stopa procentowa wynosi 15% rocznie przy założeniu, że odsetki naliczane są od dołu po zakończeniu roku. Natomiast ogólny wzrost cen w danym miesiącu w stosunku do ich poziomu sprzed 12 miesięcy stanowił: wariant A — 20%, wariant B — 12%. W rezultacie realna stopa procentowa ukształtowała się następująco:

— przy wariancie A

(15-20) 100 100+20

-4,17%

— przy wariancie B

(15-12) 100 100+12

= 2,68%

Wariant A wskazuje na ujemną, realną stopę procentową, tj. potwierdza, że o 4,17% uległy deprecjacji kwoty lokat, pożyczek i kredytów wskutek inflacji. Natomiast w przypadku wariantu B efektywny dochód z lokat lub koszt kredytu jest o 2,68% wyższy od poziomu inflacji.

Realna stopa procentowa umożliwia ustalenie rzeczywistych przychodów z kapitałów (u wierzyciela) oraz kosztów ich wykorzystania (u dłużników), jakie występują po wyeliminowaniu skutków inflacji. Jeżeli stopa realna dotyczy odsetek bankowych lub od obligacji państwowych przysługujących osobom fizycznym, nie prowadzącym działalności gospodarczej, to jest ona jednocześnie stopą efektywną, gdyż dochód z tego tytułu nie podlega opodatkowaniu. Również odsetki płacone przez takie osoby od pożyczek nie stanowią kosztu uzyskania przychodów a więc nie pomniejszają osiągniętego dochodu będącego przedmiotem podatku. Natomiast dochody z tytułu odsetek inkasowane przez przedsiębiorstwa wliczane są do innych dochodów i stanowią podstawę wymiaru podatku dochodowego na ogólnych zasadach. Jeżeli zatem firma osiąga zyski z innych tytułów, to całość uzyskiwanych odsetek wpływa na wzrost dochodu. W rezultacie na pokrycie skutków deprecjacji środków pieniężnych spowodowanej inflacją pozostają odsetki pomniejszone uprzednio o podatek dochodowy. Jednocześnie jednak w razie korzystania przez firmę