Łacina 7

18

Uwaga. Vocativus sing. rzeczowników zakończonych na -us ma końcówkę -e. We wszystkie inne rzeczowniki we wszystkich deklinacjach mają vocalivus taki sam, jak nominalivus.

Przymiotniki rodzaju męskiego deki. II odmieniają się jak rzeczowniki.

Z rzeczowników zakończonych na -er jedynie puer - chłopiec, gener - zięć, socer - teść, liberi, orum - dzieci i kilka innych zachowują e w całej odmianie.

Koniugacja IV. Należą do niej czasowniki, których temat kończy się na

Indicativus praescntis activi:

Singularis    Pluralis

1)	audi-o	słyszę	audi-mus	słyszymy
2)	audi-s	słyszysz	audi-tis	słyszycie
3)	audi-t	słyszy	audi-u-nt	słyszą
	Imperativus	praescntis activi:
2)	audi!	słuchaj!	2) audi-te!	słuchajcie!

Infinitiyus pracsentis actiyi:

audi-re słuchać

Ćwiczenia

1.    Przetłumacz: Deus ex machina. Ignavis semper feriae. Anno Domini. Ex libris.

2.    Odmieniaj w singularis i pluralis: fluvius altus, murus parvus.

3.    Przetłumacz: Reliąuias antiąuas non modo in Italia, Graecia Germaniaąue videtis, sed etiam in Bułgaria, Ilungaria, Romania.

4.    Przetłumacz na język łaciński: Romulus prosi boga. Poeta opowiada bajki o Romulusie. Brzegi głębokiej rzeki.

LECTIO TERTIA De Coriolano

Cnaeus Marcius est vir inter Romanos praeclarus. Populus Marcium, quod Coriólos, Volscorum oppldum expugnat, Coriolanum vocat. Sed Coriolanus, propter magnam superbiam, populum contemnit; itaque Romani virum praeclarum e patria expellunt. Tum ad Yolscos mi grat, quamquam

VoInc;I tum bellum contra Romanos gerunt. Volsci summum imperium i 'miotano dant, et Coriolanus Volscorum copias in patriam suam ducit.

I    (enperant Romani; tandem cx oppldo proccdunt duac femlnae: Volumnia

II    Vlrgilia. Nam Coriolanus est Volumniae filius, Virgiliac maritus. Ubi < nrlolnnum vidcnt: „Cur, o marite - inąuit Virgilia - contra patriam copias .IiioIn?" Fcminarum lacrlmae Coriolanum movent. Copias e castris ducit et Iii lorrum Volscorum revenit. Sed Coriolani clementia Volscis non placet, IIMiInr mox Coriolanum necant. De Coriolano apud T. Livium lcgimus.

( 'iincim Marcius Coriolanus - Gnejusz Murcjusz Koriolan V(l, I m mąż

pilireliirus, -a, -um - sławny, wspaniały, bardzo jasny

|iu|)iiliiN, -i m - naród, lud

•    iulrill, -orum - Koriole, miasto Wol-

Hkńw w Lacjum

' Hpiigno, -arc zdobywać, pokonywać vuiio, -aro - nazywać pmptor (z acc.) - z powodu, dla lliiigiuiN, -a, -um - wielki niiprrhlti, -ae /- hardość, pycha, duma i Olllcmno, -ćrc - gardzić, lekceważyć i upnllo, -ćrc wypędzać nil)i,io, -arc wędrować, przesiedlać iilę, przechodzić i|iiiimi|iium chociaż luli mil, -i n - wojna

•    i iii I i ii (z, acc.) - przeciw

1" iii, ćrc nieść, prowadzić NUinmuH, -a, -um - najwyższy Imperium, -i n rozkaz, władza, naczelne dowództwo

do, -arc - dawać, powierzać copiae, copiarum / - wojsko, zasoby in (z acc.) - do, w kierunku duco, -ere — prowadzić despero, -are - tracić nadzieję, wątpić Romanus, -im- Rzymianin oppidum, -i n - miasto procedo, -ere - wychodzić, postępować naprzód, kroczyć

duo, duae, duo — dwa, dwie, dwa

femina, -ae / - kobieta

maritus, -im - mąż, małżonek

lacrima, -ae / - łza

moveo, -ere - poruszać, wzruszać

clementia, -ae / - łagodność

placeo, -ere - podobać się

mox - wkrótce, wnet

apud (z acc.) - u

lego, -ere - czytać

Titus Livius 59 p.n.e. - 17 n.c. największy obok Tacyta historyk rzymski

Objaśnienia gramatyczne

Deklinacja II ncutrum - rzeczowniki zakończone na -um. Wzór odmiany:

	Singularis	Pluralis
1 1 DII).	bell-um (wojna)	bcll-a (wojny)
(li n	bcll-i	bell-orum
1 >iii ,	bcll-o	bcll-is
A uu,	bell-um	bcll-a
A 1,1	bcll-o	bcll-is
Voo,	bell-um	bcll-a