Å›redniówkaÍ1

alegoryczne i moralizatorskie, swój historiografii, piÅ›miennict-traktatowego oraz poezji oko-Å›niowej poezji koÅ›cielnej. W pi-polskim utworach wyksztaÅ‚ciÅ‚ iniowy. W okresie Å›. kultura ostaÅ‚a w obrÄ™b uniwersalistycz-iej kultury europejskiej i staÅ‚a cÅ‚adnikiem.

:ius, Geschichte der lateinischen telalters, t. 1—3, 1911 — 1931; \endes epiqu.es, t. 1—4, 1926 — unc, Die Literaturasthetik des elalters, 1937; E. de Bruyne, ? mediemle, 1946; J. E. Raby: etry, 1953; Secular Latin Poet-ach, Literatursprache und Pub-Å›chen Spatantike und Mittelal-Jackson, The LiteraturÄ™ of the ); J. Huizinga, JesieÅ„ Å›rednio-/yd. nast); W. Tatarkiewicz, '.czna, 1962; J. Nowak-DÅ‚użew-m poezja polityczna w Polsce. 3; R. R. Bezzola, Les Origines \e la litterature courtoise en 1944-1963; J. Le Goff, In-:h Å›rednich, 1966; Åšredniowie-ze, t.1 —2, 1965; Ch. Dawson, zdniowiecznej, 1966; E. Ostrow-Iskich Å›redniowiecznych zabyt-961; J. Le Goff, Kultura Å›red-,1970; H. Samsonowicz, ZÅ‚ota edniowiecza, 1971; A. Gurie-tury Å›redniowiecznej, 1976; W. Å›redniowiecze. Zarys historii udożestwiennyj jazyk sriednie-Zumthor, Essai de poetiÄ…ue ultura Polski Å›redniowiecznej . Dowiat, 1985; C. S. Lewis, Wprowadzenie do literatury enesansowej, 1986; A. Gurie-dniowiecznej kultury ludowej, La Lettre et la voix: de la ale, 1987; M. Brożek, ŹródÅ‚a

skie średniowiecze, 1997. tk

Åšredniówka (ang. caesura, expressional pause, fr. cesure, coupe fixe, pause rythmiÄ™ue, niem. Zdsur, rhythmische Pause, ros. qe3ypa) — ustalony przez reguÅ‚y danego systemu weryfikacyjnego przedziaÅ‚ wewnÄ…trzwersowy, którego obecność, postać i umiejscowienie ksztaÅ‚tujÄ… kontur intonacji wierszowej w obrÄ™bie wersu. SygnaÅ‚y demarkacyjne Å›. sÄ… tego samego rodzaju, choć uboższe i sÅ‚absze, co sygnaÅ‚y -â–º klauzuli. W pewnych realizacjach wierszowych możliwe jest chwilowe odwrócenie hierarchii obu działów przez silne skÅ‚adniowe uwydatnienie Å›. przy równoczesnej -> przerzutni w klauzuli:

PrzeklÄ™ta! Ty wydarÅ‚aÅ› + ostatnie godziny Szczęścia mego na ziemi + ty żądÅ‚em gadziny WygnaÅ‚aÅ› na samotność! + BÄ…dź wiecznie przeklÄ™ta! —

(J. Słowacki, Przeklęstwo. Do***)

Obok najczÄ™stszych wypadków jednego przedziaÅ‚u rozcinajÄ…cego wers na -+ czÅ‚on przed-Å›redniówkowy i poÅ›redniówkowy, a wiÄ™c na dwa hemistychy, czyli półwersy (—> mediana), zdarzajÄ… siÄ™ też wiersze wieloÅ›redniówkowe, co zazwyczaj prowadzi do sylabotonizacji ich toku. Np. 14-zgÅ‚oskowiec z dwiema Å›redniówkami (4+4 + 6):

Białe trawy + z wiatrem płyną, + dachy lśnią grynszpanem, Słowik skryty + w drzew obłokach + wykwita pytaniem...

M. Pawlikowska-Jasnorzewska, Śpiew słowika)

W -> wierszu sylabicznym Å›. wystÄ™puje obowiÄ…zkowo we wszystkich formatach wersowych dÅ‚uższych od -* 8-zgÅ‚oskowca; sygnaÅ‚em jej jest koniec wyrazu po okreÅ›lonej staÅ‚ej liczbie sylab oraz silna -> tendencja wersyfikacyjna do poprzedzania przedziaÅ‚u Å›redniówkowego -»■ akcentem paroksytonicznym (przeksztaÅ‚cona w -* konstantÄ™ wersyfikacyjnÄ… w poezji oÅ›wieceniowej). W sylabowcu jest wiÄ™c reguÅ‚Ä… Å›. żeÅ„ska; Å›. mÄ™ska z akcentem na ostatniej sylabie stojÄ…cego przed niÄ… wyrazu oraz Å›. daktyliczna z akcentem na sylabie trzeciej od koÅ„ca wyrazu sÄ… dopuszczalnymi wyjÄ…tkami. Nie podlega natomiast sta-