Picture3

40

zasadowe. Zależy to od wartości stałych dysocjacji produktów będących słabymi elektrolitami. Porównując wartości stałych dysocjacji kwasu azotowego (III) K_kw = 4,5 ■ lCP⁴ oraz zasady amonowej K_zas = 1,75 • 10"⁵ widać, że K_kw > K,_as, stąd odczyn wodnego roztworu azotanu (III) amonu jest słabo kwasowy (pH < 7).

2.5. Reakcje soli z kwasami i zasadami

Reakcje soli z kwasami i zasadami zachodzą wówczas, gdy w wyniku reakcji powstaje substancja lotna, np.: CO_z, NH₃, CH₃COOH, słaby elektrolit lub substancja trudno rozpuszczalna [4, 12J. Reakcje powstawania związków trudno rozpuszczalnych zostały opisane w punkcie 2.6. Reakcje soli z kwasami zachodzą według schematu:

sól, + kwas, -» sól₂ + kwas₂.

W podanych reakcjach należy zwrócić uwagę na powstające produkty, z których jeden jest solą (sól₂) będącą mocnym elektrolitem, czyli w roztworze pozostanie w postaci jonów. Natomiast drugi produkt (kwas₂) może być słabym elektrolitem albo składnikiem lotnym.

Uwaga: kwas siarkowy (VI) jest mocnym kwasem i jednocześnie trudno lotnym, dlatego też wypiera wszystkie kwasy z soli, a nie zostaje wyparty przez inne kwasy.

Przykłady

1.    Reakcje soli z kwasami:

węglan potasu + kwas chlorowodorowy -» chlorek potasu + kwas węglowy K₂C0₃ + 2HCI — 2KCI + H₂C0₃ -* 2KCI + C0₂t + H₂0 2-łć⁺ + COj- + 2H^ł + 2€P — 2K^ł+ 2€P + C0₂t + H₂0 CO]~ + 2H⁺ -* H₂C0₃ — C0₂f + H₂0.

2.    Reakcje soli z zasadami:

azotan (V) amonu + wodorotlenek sodu -* azotan (V) sodu + wodorotlenek amonu NH₄N0₃ + NaOH -» NaN0₃ + NH₄OH — NaN0₃ + NH₃f + H,0 NHj + N©₃- + Na⁺ + OH- -* Na⁺ + N©j + NH₃T + H₂0 NHj + OH- NH₄OH — NH₃T + H₂0.

2.6. Reakcje strącania osadów 2.6.1. Uwagi wstępne

Reakcja strącania polega na działaniu odpowiednim odczynnikiem na próbkę w roztworze, w wyniku czego powstaje związek trudno rozpuszczalny o znanym składzie |4, 5,7, 12]:

m M"⁺ + n A"' —» M A J.

m n *

W praktyce przeprowadzając reakcje można przewidzieć, czy w jej wyniku powstanie osad, korzystając z tablic rozpuszczalności soli. Na ich podstawie można wymienić przykładowe związki trudno rozpuszczalne:

-    kwasy krzemowe (H₂Si0₃, H₄Si0₄),

-    tlenki - glinu, chromu (III), cyny (IV), krzemu,

-    wodorotlenki - ołowiu (II), miedzi (II), glinu, chromu (III), cynku, magnezu (II),

-    chlorki - srebra, ołowiu (II), rtęci (I),

-    siarczany (VI) - srebra, ołowiu (II), rtęci (I), wapnia, baru, strontu,

-    siarczki - srebra, ołowiu (II), rtęci (I), rtęci (II), miedzi (II), żelaza (II), żelaza (III),

-    chromiany (VI) - srebra, ołowiu (II), rtęci (I), baru, strontu, niklu, kobaltu, cynku,

-    węglany, fosforany (V),

-    fluorek wapnia, węglik krzemu.

Do związków łatwo rozpuszczalnych należą:

-    sole i wodorotlenki sodu, potasu, amonu,

-    azotany (V), octany, większość siarczanów (VI) i halogenków (chlorki, bromki, jodki).

Przykłady

1. Sól, + wodorotlenek, -* wodorotlenek₂ + sól₂: siarczan (VI) cynku + wodorotlenek sodu -» wodorotlenek cynku + siarczan (VI) sodu ZnS0₄ + 2NaOH — Zn(OH)4 + Na,S0₄,

Zn²⁺ + S©²- +    + 2 OH^- -» Zn(OH)₂ J + 2-NtC + SO²-,

Zn²⁺ + 20H~ -» Zn(OH)₂J.