Zależy to od struktury homotoksyny, jej ilości i zjadliwości, reaktywności organizmu i innych przyczyn. Gdy organizm nie może jej wydalić, próbuje osłabić działanie homotoksyny, magazynując ją w pewnych tkankach. Jest to przede wszystkim tkanaka mezynchemalna, ale także tkanka tłuszczowa, żółć, włosy i inne tkanki.
Procesy magazynowania mogą doprowadzić do zaburzenia czynności narządów. Konsekwencjąjest uogólnione upośledzenie zdolności regulacyjnych organizmu, co w wielu przypadkach prowadzi do choroby przewlekłej. Jeśli zaburzenia te nie zostaną usunięte lub jeśli nie dojdzie do wydalenia zmagazynowanych toksyn, mogą wystąpić zakłócenia komunikacji międzykomórkowej i uszkodzenia struktury komórek. Pociąga to za sobą zmianę struktury tkanek i narządów. Tkanki ulegają zwyrodnieniu. Może także dojść do ich rozpadu.
Zgodnie z zasadą C. Hehringa (1800-1880) zdrowienie następuje wówczas, kiedy choroba przemieszcza się z wnętrza organizmu na zewnątrz, np. kiedy pojawia się nagle wysypka na skórze i jeżeli przemieszcza się z góry na dół (od głowy w kierunku kończyn dolnych). Objawy przesuwające się w przeciwnym kierunku oznaczają pogłębienie się choroby, co ma miejsce przy tłumieniu jej objawów.
Tabela 8. Wikariacja pozytywna i regresywna
FAZY HUMORALNE •*-► FAZY KOMÓRKOWE | |||
wydalanie reakcja depozycja |
Przedział biologiczny |
impregnacja degeneracja ncoplazja | |
1. Tkanka cktodermalna |
wikariacja progresywna | ||
2. Tkanka endodcrmalna | |||
wikariacja regresywna^^^ | |||
3. Tkanka mezenchymalna | |||
4. Tkanka mezodermalna |
Choroby powstają pod wpływem czynników toksycznych (homotoksyn), które wywołując zmiany (wikariacje) w tkankach, powodują wystąpienie różnych objawów chorobowych. Z biologicznego punktu widzenia powinno się rozpatrywać chorobę jako proces jednolity. Zmiana fazy lub tkanki objętej chorobą i ukierunkowana w stronę zdrowienia określona jest jako wikariacja pozytywna (regresywna - wg Reckewega). Pogorszenie oznacza wikariację negatywną (progresywną - wg Reckewega). W przebiegu chorób w tkankach dochodzić może do następujących procesów, stanowiących fazy reakcji organizmu na czynnik toksyczny:
a. faza ekskrecji,
b. faza reakcji,
c. faza depozycji,
d. faza impregnacji,
e. faza degeneracji,
f. faza neoplazji.
2. ZAKTUALIZOWANE POJĘCIE SZEŚCIU FAZ RECKEWEGA
Obecnie proponuje się podział na 3 grupy reakcji: fazy humoralne, fazy macierzy (mezenchymalne) i fazy komórkowe. W ten sposób uwypukla się rola podstawowej substancji tkanki łącznej w oczyszczaniu tkanek, tranzycie związków i w działaniu ochronnym na komórki.
Chrakterystyka poszczególnych faz stanowiących reakcję organizmu na zagrażające mu substancje toksyczne.
a. Faza ekskrecji (wydalanie, usuwanie):
o wiązanie toksyn lub ich rozpuszczanie w wydzielinie gruczołów zewnątrzwydzielniczych,
o próba usunięcia toksyn (z potem, kaszlem, katarem, śluzem, łzami, wymiotami, biegunką, moczem, żółcią i przez wysięk na skórze) poprzez pobudzenie fizjologicznych mechanizmów wydzielniczych.
b. Faza zapalenia:
o ostry wysiękowy stan zapalny,
o próba przyspieszenia i nasilenia procesów przemiany materii na drodze aktywacji tkanki łącznej naczyń, charakteryzują ją klasyczne objawy zapalenia: zaczerwienienie (rubor), ocieplenie (calor), obrzęk (tumor), ból (dolor) oraz zaburzenie czynności (functio laesa),
104