img148

ETALE CIĘŻKIE - specyficzne zanieczyszczenie gleb

ierwiastki - nie podlegają biodegradacji i rozkładowi do związków prostszych.

rodła zanieczyszczenia gleb:

z atmosfery (transport samochodowy),

spalanie paliw kopalnych , składowanie popiołów,

nawozy i pestycydy ,

składowanie odpadów komunalnych i przemysłowych (od baterii po samochody), górnictwo i hutnictwo rud metali nieżelaznych zakłady metalurgiczne poprzez:

-    emisje gazów i pyłów,

-ścieki,

-    składowiska odpadów.

Dz.U. Nr 165, poz.1359 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA

z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi.

§11

Glebę lub ziemię uznaje się za zanieczyszczoną, gdy stężenie co najmniej jednej substancji przekracza wartość dopuszczalną.

§2.

Określa się standardy jakości gleby lub ziemi, z uwzględnieniem ich funkcji aktualnej i planowanej, dla następujących grup rodzajów gruntów:

1)    grupa A:

a)    nieruchomości gruntowe wchodzące w skład obszaru poddanego ochronie na podstawie przepisów ustawy — Prawo wodne,

b)    obszary poddane ochronie na podstawie przepisów o ochronie przyrody; jeżeli utrzymanie aktualnego poziomu zanieczyszczenia gruntów nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ludzi lub Środowiska

— dla obszarów tych stężenia zachowują standardy wynikające ze stanu faktycznego;

2)    grupa B — grunty zaliczone do użytków rolnych z wyłączeniem gruntów pod stawami i gruntów pod rowami, grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione, nieużytki, a także grunty zabudowane i zurbanizowane z wyłączeniem terenów przemysłowych, użytków kopalnych oraz terenów komunikacyjnych;

3)    grupa C — tereny przemysłowe, użytki kopalne, tereny komunikacyjne.

REMEDIACJA

Oczyszczanie i usuwanie zanieczyszczeń powstałych w wyniku działania przemysłu lub w przypadku awarii, np. awarii cysterny, wyciek benzyny, awaria tankowca przewożącego ropę naftową.

(Siuta J.) - naprawianie, ulepszanie, oczyszczanie gleby (gruntu) lub środowiska. REKULTYWACJA

(art.4,ust.18) - nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbędnych dróg.

(Siuta J.) - działania mające na celu przywrócenie wartości użytkowych środowisku przyrodniczemu zdegradowanemu przez gospodarczą i bytową działalność człowieka oraz klęski żywiołowe.

7\NIECZYSZCZENIA WĘGLOWODOROWE (produkty ropy naftowej)

'rodła:

zakłady rafineryjne i petrochemiczne, transport ropy i produktów naftowych,

magazynowanie oraz dystrybucja ropy i produktów naftowych, przemysłowe użytkowanie produktów naftowych, bytowo-gospodarcze użytkowanie produktów naftowych, bazy i obiekty wojskowe, transport lotniczy,

przetwarzanie odpadów ropopochodnych i zaolejonych.

Zanieczyszczanie środowiska gruntowo-wodnego: sukcesywne (długotrwałe), awaryj no-wyciekowe,

- sukcesywne z awaryjnym (niektóre wycieki z rurociągów i zbiorników na skutek postępującej perforacji rurociągu /zbiornika)

§ 3. Gleba lub ziemia używane w pracach ziemnych oraz używane do tego celu osady pochodzące z dna zbiorników powierzchniowych wód stojących lub wód płynących, powinny spełniać kryteria dopuszczalnych wartości stężeń, wskazanych w załączniku, o którym mowa w § 1 ust. 2, dla gruntów występujących w miejscu przeznaczenia.

Załącznik do rozporządzenia : WARTOŚCI DOPUSZCZALNE STĘŻEŃ W GLEBIE LUB ZIEMI (mg/kg suchej masy)

-Metale (12)

-    Nieorganiczne (cyjanki)

-    Węglowodorowe:

-    benzyna suma (C6-C12)

-    olej mineralny (C12-C35)

-    węglowodory aromatyczne (benzen, etylobenzen, toluen ksylen, styren, suma)

-    WWA(m.in. naftalen, fenantren .benzopiren)

-    węglowodory chlorowane (alifatyczne, chlorobenzeny . )

-    środki ochrony roślin

-Pestycydy chloroorganiczne

-    pestycydy związki niechlorowe

-Pozostałe (pirydyna, cykloheksan, krezole, ftalany...)

GRUNT a GLEBA

Grunt - (pojęcie wielorakie) powierzchnia ziemi, podłoże, teren (warstwa ziemi nadająca się pod uprawę).

Gleba - biologicznie czynna powierzchniowa warstwa litosfery, powstała ze skały macierzystej pod wpływem czynników glebotwórczych (głównie organizmów żywych, klimatu i wody) i podlegająca stałym przemianom.

Gleba - biologicznie czynna warstwa Ziemi od jej powierzchni do głębokości przenikania korzeni

Grunt - zewnętrzna warstwa Ziemi o budowie naturalnej lub ukształtowanej przez człowieka. Miąższość warstwy gruntu zależy od sposobu użytkowania a nie od właściwości masy ziemnej (grunt budowlany - do kilkunastu m, omy - 1,5-2,0 m)

REMEDIACJA TERENÓW ZANIECZYSZCZONYCH

;ELE:

•    redukcja istniejącego lub potencjalnego zagrożenia środowiska;

•    obniżenie potencjalnego zagrożenia z poziomu nieakceptowanego do tzw. wartości bezpiecznych.

DBIEKT:

•    Źródło zanieczyszczenia lub skażenia,

•    Zanieczyszczona gleba, osad denny

•    Skażone odpady,

•    Zanieczyszczone wody podziemne, powierzchniowe

•    Zanieczyszczone powietrze glebowe.

DZIAŁANIA:

•    Usunięcie lub rozkład zanieczyszczeń,

•    Przekształcenie zanieczyszczeń w formy mniej toksyczne, mobilne lub reaktywne,

•    Eliminację zanieczyszczeń ze środowiska poprzez zburzenie drogi jego przemieszczania.

3

STOPNIE ZANIECZYSZCZENIA GLEB

Stopień skażenia	Zalecenia co do użytkowania
0 - gleby nie zanieczyszczone	Pod wszystkie uprawy ogrodnicze i rolnicze
I - o podwyższonej zawartości metali	Pod wszystkie uprawy połowę z ograniczeniem warzyw przeznaczonych dla dzieci
II słabo zanieczyszczone	Wyklucza się niektóre uprawy ogrodnicze (szpinak, sałata, kalafior); dozwolona uprawa roślin zbożowych, okopowych i pastewnych
j III - średnio zanieczyszczone	Dopuszcza się uprawy roślin zbożowych, okopowych i pastewnych pod warunkiem okresowych kontroli poziomu metali w częściach konsumpcyjnych roślin; zaleca się uprawy roślin przemysłowych i traw nasiennych
IV - silnie zanieczyszczone	Powinny być wyłączone z produkcji rolniczej i zadrzewione lub zadamione; dopuszcza się uprawy ziemniaków dla przemysłu spirytusowego* i rzepaku* Zalecane zabiegi rekultywacyjne
V - bardzo silnie zanieczyszczone	Muszą być poddane zabiegom rekultywacyjnym

£

ZANIECZYSZCZENIA W GLEBIE:

-    Makrozanieczyszczenia - grupa związków występujących w stężeniach > niż tło: kwasy (z opadami) i substancje w nawozach.

-    Mikrozanieczyszczenia - toksyczne już w bardzo małych stężeniach:

-    nieorganiczne (metale ciężkie i ich sole),

-    organiczne, niepestycydowe: WWA, lekkie rozpuszczalniki organiczne, chlorowcopochodne węglowodorów, aminy aromatyczne, plastyfikatory, ZPC, pozostałości materiałów wybuchowych i bojowych środków trujących,

-    pestycydy (substancje syntetyczne lub naturalne, stosowane do zwalczania organizmów szkodliwych lub niepożądanych), m.in. DDT, aldryna, dieldryna, lindan, heptachlor

ZANIECZYSZCZENIE A SKAŻENIE GLEBY

Zanieczyszczenie - dotyczy powierzchniowej warstwy gleby i dużego obszaru , spowodowane przez opad atmosferyczny, transport, rolnictwo.

Skażenie - zjawisko punktowe, dotyczy mniejszego obszaru i zarówno warstwy powierzchniowej jak i głębiej położonych .