IMG˜77

•mi,' mmmmm    prÄ™dkoÅ›ci obrotowej (tzw. prÄ™j.

fcęgct Ingi —ijt iadaą wmum «ę > przybliżonej zależności

•te*

V f *w®

(9.23)

« IiM| MIwk strartto ugięcia / jol wyrażona » metrach.

Ma aapefctsgaóea aukateMoa «łk>» szybkoobrotowych waÅ‚y i części M ad i>aiM po*«*} być wyważone statycznie i dynamicznie, a piÄ™d-iede dMMa mb powinna wÄ… różnić znacznie od prÄ™dkoÅ›ci krytycznej (ca sÄ…nusiÄ… • Wtt

JeA «l mm pracować a prędkością ponad krytyczną, należy zapewnić nrhśa pragncM przez prędkość krytyczną lub stosować specjalne tłumiki

9 6 Zasady konstruowania osi i wałów

ISstkloM: ostatecznego kształtu projektowanego wału (osi) wymaga spełnia tussspsiących zaleceń:

' Sr wseynksek przekrojach wału musi być zapewniona wymagana wy-w lyałrnr. w przypadku wałów kształtowych (schodkowych) zaleca aę «?r ónflcraae karbów, powodujących m m. niekorzystne spiętrzenie na-papkea

I tank waia musi zapewniać żądane ustalenie części osadzanych na wak Mp pm stosowanie ódsadzeÅ„ zabezpieczajÄ…cych przed przesuniÄ™ciem wadtażnym części).

ł I inrałrp wału musi być dostosowana do warunków montażu i demontażu wwśa oraz osadzonych na nim części.

<- Kanak wału powinien być możliwie najprostszy w celu zapewnienia łatwości sjśaaH oraz mazBwje niskich kosztów produkcji.

żsirrms często są sprzeczne ze sobą. dlatego w każdym przypadku ■kp dążyć do uzyskania możliwie optymalnego rozwiązania.

7aheipar ama. części przed przesuniÄ™ciem wzdÅ‚użnym wymaga stosowa-powMackni oporowych (rys. 9.1 la), sÅ‚użących również do przejmowania uaAÅ„nyck Dfa zÅ‚agodzenia wpÅ‚ywu karbu zaleca sie przyjmować Ody odsÄ…dzenie h nie tworzy powierzchni oporowej, zaleca siÄ™, %Å‚(kl/(u> Odć IJ) oraz daje siÄ™ możliwie duży promieÅ„ przejÅ›cia

ft(ryi. 9.ll/>) lub stosuje się przejścia stożkowe; przejście promieniem R na ftugon ok. I,2</ prawic całkowicie zapobiega spiętrzeniu naprężeń.

Czopy szlifowane wykonuje siÄ™ czÄ™sto z rowkiem uskokowym p gÅ‚Ä™boko-o a*0.3-0.6 mm (rys. 9.1 Ir), co uÅ‚atwia wybieg tarczy szlifierskiej, ale powoduje osÅ‚abienie waÅ‚u; przy stosowaniu uskoku (podtoczenia) można przyjmować nieco wiÄ™kszy promieÅ„ r, niż zwykle stosowany przy powier/ch-ijitch oporowych. Podobne rozwiÄ…zanie wykonuje siÄ™ jako wyjÅ›cie dla gwintu (gdy element osadzony jest na wiÄ™kszej Å›rednicy i dociskany nakrÄ™tkÄ… — op. »g rys 9.l2rf). ProjektujÄ…c rozmieszczenie rowków pod wpusty należy je odsunąć o kilka mm od powierzchni oporowej (rys. 9.1Ir/), aby uniknąć ukÅ‚adania siÄ™ dziaÅ‚ania dwóch karbów.

Do ustalenia części na czopach najczęściej wykorzystuje siÄ™ z jednej strony powierzchnie oporowe, z drugiej zaÅ› — zależnie od wymagaÅ„ konstrukcyjnych — pierÅ›cienie osadcze lub sprężynujÄ…ce, nakrÄ™tki, pierÅ›cienie dzielone skrÄ™cane, docisk wkrÄ™tem (rys. 9.l2a-f-e) itp.

Dobór tolerancji dla czopów wału uzależnia się od warunków współpracy 2 częściami osadzonymi na wale — przewidzianych w założeniach konstrukcyjnych — oraz od przyjętych pasowa n Ogólnie należy pamiętać, że;

-    przy pasowaniach ciasnych wybór klasy dokÅ‚adnoÅ›ci zależy m in. od Å¼Ä…danego wcisku skutecznego;

-    przy pasowaniach luźnych zastosowanie dokÅ‚adniejszej klasy dokÅ‚adnoÅ›ci (o mniejszej tolerancji) powoduje polepszenie Å›rodkowania części osadzonych na czopach waÅ‚u.

Czopy wałów i osi powinny być wykonywane z niewielką chropowatością

Rys. 9.12. Przykład) zabezpieczeń elementów przed przesunięciem wzdłużnym [4]

209