Image000801

2

dane tam zostały w skrócie albo w innym języku. Uwzględniono np. dwie tylko formuły donacji: donatio antenuptialis i do-natio judaica, ponieważ donationem in latissima forma zamieszcza Zagórski na str. 14—21; formułę arendy, podaną w I tomie Vol. legum, f. 422—423, po łacinie, cytuję po polsku; formułę intromisji czytelnik znajdzie u Zagórskiego, str. 77—78, ograniczam się więc do impugnatio intromissionis i t. p.

Jeżeli jedna i ta sama formuła brzmiała w sądzie (urzędzie) miejskim lubelskim różnorodnie, przyjmowałem za podstawę najczęstsze, zasadnicze brzmienie, w nawiasach zaś podawałem wszelkie odchylenia i odmiany. Więc np. pozycja Jus c i v i 1 e obejmuje wszystkie warunki przyjęcia do prawa miejskiego.

Nad dawną terminologią prawną pracowało i pracuje obecnie szereg specjalistów. Niedawno wyszła Księga alfabetyczna dawnego prawa prywatnego polskiego prof. Przemysława Dąbkowskiego, Lwów, 1932 r. Mnie chodziło przeważnie o interpretację prawa magdeburskiego przez jurystów lubelskich oraz o „prawo lubelskie”, „prawo magdeburskie m. Lublina lokalne”, o „zwyczaj miasta tutecznego, który się za prawo zachowuje i jest daleko lepszy od prawa”.

Co do oddzielnych wyrazów, to zamieściłem te tylko, których czytelnik nie znajdzie u Wierzbowskiego, Glogera, Lindego, Knap-skiego, Bobrowskiego i inn. lub znajdzie je w odmiennem znaczeniu. Np. bombarda u Wierzbowskiego—taraśnica, a w księgach lubelskich — sclopetus czyli pistolet; bombardarius u Wierzbowskiego— strzelec, a według ksiąg lubelskich—rusznikarz, ślusarz.

Pod słowem Contubernium podaję spis 72 cechów lubelskich. Pragnąłem tutaj przedewszystkiem ustalić łacińską nomenklaturę naszych rzemieślników, której nie tak łatwo doszukać się w słownikach łaciny klasycznej i która różni się niekiedy od ustalonej przez Wierzbowskiego. Następnie obchodziły mnie wiadomości o łączeniu się różnych rzemiosł w jednym cechu; dla historji przemysłu lokalnego wiadomości tego rodzaju nie mogą być obojętne: zespolenie się np. zegarmistrzów z kowalami lub ślusarzami służy za niewątpliwy dowód słabego rozwoju sztuki zegarmistrzowskiej w danym okresie czasu oraz małej ilości adeptów tejże sztuki.