56942

■4) umowy procesowe - zawierane są przed procesem albo innym postępowaniem sądowym w sprawach cywilnych, a wywierają skutki procesowe;

a. zapis na sąd polubowny - umowa o poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego (art. 1161 § 1 kpc), które skutkuje wyłączeniem sprawy spod oraecznictwa sądu państwowego (art. 1165 § 2 kpc);

W systematyce kc regulacja problematyki umów została rozdzielona na kilka fragmentów:

1)    w ks. I zawarto ogólną regulację wszelkich kategorii czynności prawnych, w tym regulację odnoszącą się do umów;

2)    w ks. III w tytule III umieszczono ogólną regulację umów obligacyjnych; regulacje objęte przepisami tytułów VII-X odnoszą się do wykonania zobowiązań , innych przypadków ich umarzania , zmiany osób w stosunku zobowiązaniowymi ochrony wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika;

3)    w ks. III w tytułach XI-XXXV znalazły się regulacje dot. poszczególnych umów nazwanych.

II. Rodzaje umów w dziedzinie zobowiązań

1)    skutki jakie wywołują umowy:

a)    zobowiązujące - jedna strona (wierzyciel) może żądać od drugiej (dłużnik) określonego zachowania się (świadczenia); może ono polegać na działaniu lub zaniechaniu; prawo wierzyciela z takiej umowy ma charakter względny, skuteczny wobec dłużnika zobowiązanego do świadczenia; przez zawarcie umowy zobowiązującej dochodzi do powiększenia pasywów w majątku (dłużnika) oraz aktywów (wierzyciela); umową taką jest np. umowa składu, sprzedaży, dostawy, zamiany, darowizny itp.

b)    rozporządzające - wywołują zmiany w prawach majątkowych osoby dokonującej takiej czynności; zmiany te obejmują rozporządzanie prawem; następują one bezpośrednio - nie jest konieczne dokonanie żadnych dodatkowych czynności prawnych dla ich nastąpienia. Mogą to być zmiany natychmiastowe lub odłożone w czasie w następstwie zastrzeżenia warunku lub terminu; np. Art 155. § 1." Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa

zobo wiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczegóbiy stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły’ ma więc nadto skutek rozporządzający;

2)    ustalenie właściwej regulacji prawnej kontraktu:

a)    nazwane - przeciętnie powtarzają się w obrocie, są normowane przez przepisy prawa obowiązującego; ich essentialia negotii są objęte przepisami ustawy, choćby mającymi charakter dyspozytywny; przepisy te nadają im specjalne nazwy, np. sprzedaży, najmu, zamiany, zlecenia itd.; można odwoływać się do nich przy ocenie konkretnych stosunków zobowiązaniowych; wyróżnienie umów nazwanych ma na celu przede wszystkim wskazanie na właściwą dla nich regulację prawną; kontrahenci, zawierając umowę mogą się ograniczyć do określenia jednego ze świadczeń wzajemnych i podania nazwy umowy, jeżeli przepisy ją regulujące wskazują sposób ustalenia drugiego świadczenia wzajemnego;

b)    nienazwane - takie czynności prawne, w których pojawiają się elementy nieswoiste dla danego typu umowy, funkcjonalnie jednak podporządkowane zobowiązaniu głównemu o cechach ustalonych typie ustawowym; treść umowy nie jest przewidziana przez żadną z postaci umów nazwanych. Dopuszczalność umów nienazwanych wynika z zasady swobody umów; umowy te są tworzone w celu zaspokojenia pewnych zindywidualizowanych lub nowych potrzeb, uwzględnienia sytuacji gospodarczych, dla których katalog umów nazwa much nie dostarcza odpowiednich wzorcowych rozwiązań;

c)    umowy mieszane umowy, które nie odpowiadają całkowicie żadnej umowie nazwanej; w razie gdy główmy rodzaj zobowiązania przew’aża, a jedynie świadczenia uboczne są odmiennego charakteru, trafne stanie się zastosow^ranie przepisów’ dot. umowy nazwanej głów’nego typu;

3)    ocena charakteru umowy z punktu widzenia interesów, którym ona służy: