image086 (8)

B. Nirmwtko. K<ztnr szioine, \X'ar«rawi 200". ISBN 97fi-&ł-ćOSiyn 1-8, C by WAIP200?

ćwiczenia 173

2.    Wymień trzy elementy treści (moduły) programu kształcenia dowolnego przedmiotu i szczebla kształcenia. Jakie kryteria doboru treści kształcenia spośród wymienionych w tab. 28 zdecydowały o włączeniu ich do programu? Które kryteria odegrały największą rolę? Dlaczego właśnie te?

3.    Sformułuj ogólny cel kształcenia dla wybranego przedmiotu szkolnego, jak „kształtowanie zainteresowań (przedmiotowych)" lub „rozwijanie umiejętności analizowania faktów (z danej dziedziny)". Zastosuj procedurę operacjonalizacji celu zaproponowaną przez Magera. Co możesz powiedzieć o uzyskanych celach operacyjnych? Jak oceniasz ich przydatność dydaktyczną?

4.    Określ wymagania podstawowe i ponadpodstawowe w związku z celem kształcenia zoperacjonalizowanym w poprzednim ćwiczeniu. Zapisz te wymagania kilkoma zdaniami. Jak oceniasz stosunek treści objętej wymaganiami podstawowymi do treści pełnej, łącznej (np. 30%, 50% itd.)? Co sądzisz o takim zakresie wymagań podstawowych?

5.    Podziel role w kilkuosobowej grupie na zwolenników (a) kształcenia wszechstronnego i (b) kształcenia ukierunkowanego w szkole ogólnokształcącej? Przeprowadźcie dyskusję. Która grupa przedstawiła mocniejsze argumenty? Jaka jest możliwość syntezy dwu dyskutowanych dróg rozwoju ucznia?

6.    Przypomnij sobie przebieg kształcenia (w określonym przedmiocie) z własnej kariery uczniowskiej lub nauczycielskiej. Zastosuj podaną w tym rozdziale listę pytań do oceny autorskiego programu kształcenia. Jaki jest stosunek odpowiedzi „tak" do odpowiedzi „nie" na te pytania? Czy ten stosunek odpowiada twojemu przekonaniu o wartości programu?

7    (zaawansowane). Wypisz z programu kształcenia dowolnego przedmiotu 8-10 modułów (działów) programowych. Zastosuj grafową metodę wyodrębniania struktury przedmiotu. Przedstaw graf w najbardziej czytelnej postaci, układając strzałki od lewej do prawej i (w większości) od góry do dołu. Porównaj otrzymaną strukturę z wynikami osób równolegle wykonujących to ćwiczenie. Jakie wnioski wyciągniesz z porównań? Jakie wnioski wyciągniesz z konstrukcji swojego grafu?

8    (zaawansowane). Sięgnij do inwentarza programowego zawartego w książce Ornsteina i Hunkinsa Program szkolny. Wybierz trzy dowolne kryteria szczegółowe (z listy podanej na s. 405-406, działy B-F). Zastosuj te kryteria do oceny dobrze ci znanego programu. Ile czasu ci to zabrało? Jak oceniasz wyniki swojej analizy? Jak można by przeredagować analizowany program, by podnieść jego wartość dydaktyczną?

wv/w.waip.com.pl

B. Nirnuttko. Katatonie <zMne, Warszawa 2007. ISBN 878-83-60507.11•«.« bv WASP 2007

174 Rozdział S Autorskie programy ksnałcema

Zalecenia

TAK

1.    Zbuduj własny program kształcenia. Stać cię na to! Jeżeli nawet bezpośrednio ci się nie przyda, to wiedza i doświadczenie zdobyte w trakcie jego budowania okażą się cenne we wszystkich działaniach i dyskusjach pedagogicznych.

2.    Zastosuj trójwymiarowy model treści kształcenia. Najpierw określ i zopera-cjonalizuj cele kształcenia, potem dokonaj strukturyzacji materiału kształcenia, a następnie ustopniuj wymagania programowe na „podstawowe" i „ponadpodstawowe".

3.    Spróbuj kształcenia według wymagań. Przygotuj lekcję, w której uczniowie będą co najmniej przez kwadrans pracować na co najmniej dwu różnych. właściwie dobranych poziomach. Na podstawie tej lekcji oceń skuteczność kształcenia według wymagań.

4.    Pamiętaj o znaczeniu treściowym wszystkich skal i wyników, jakimi posługujesz się w pracy dydaktycznej. Bez niego liczby są niewiele warte. Staraj się określić, co umieją uczniowie uzyskujący dany wynik, a czego nie umieją.

5.    Wyżej ceń ewaluację kształtującą programu szkolnego niż ewaluację sumującą. Im wcześniej uzyskasz informację o skuteczności działania edukacyjnego, tym większą będziesz mieć szansę na jego ulepszenie.

NIE

1.    Nie daj się zwieść urokowi myślenia życzeniowego. Prace programowe stwarzają pokusę takiego myślenia. Rozczarowanie jest jednak nieuchronne, a bywa mniejsze, gdy przychodzi wcześniej. Najlepiej, gdy refleksja następuje przed zastosowaniem programu.

2.    Nigdy nie zaczynaj budowania autorskiego programu kształcenia od materiału kształcenia! Wpadniesz w pułapkę encyklopedyzmu, a twoje cele będą dopisane do materiału. Zawsze zaczynaj od śmiałej analizy celów kształcenia.

3.    Unikaj szczegółowego dzielenia materiału kształcenia na wiele poziomów wymagań. Hierarchia wymagań utrzyma się tylko wtedy, gdy jej podstawą będzie hierarchia celów uczenia się, a nie klasyfikacja materiału.

4.    Zachowaj dystans wobec hasła wszechstronnego rozwoju uczniów. Kryje się w nim nie tylko naiwna wiara w wyrównane uzdolnienia uczniów, lec/, także chęć zdominowania ich zainteresowań i doświadczeń przez program szkoły jednolitej.

5.    Nie zaniedbuj ewaluacji kształtującej swojego programu. Ulepszaj go w toku działania edukacyjnego. Po zakończeniu zajęć z uczniami jest już za późno na podnoszenie ich osiągnięć... Możesz jedynie wyciągnąć wnioski na dalsze lata.