Img00119

123

2.75. Zjawisko Seebecka znalazło powszechne zastosowanie w termometrach termoelektrycznych, zwanych krótko termoclcmentami lub termoparami. Znając temperaturę jednego łącza (T₂) oraz wartość a dla dwóch metali tworzących termoparę, ze zmierzonego napięcia U_T i równania (2.74-1) oblicza się natychmiast temperaturę drugiego łącza. Często w praktycznych urządzeniach pomiarowych za temperaturę T₂ przyjmuje się temperaturę otoczenia, a wskaźnik napięcia wyskalowuje się bezpośrednio w stopniach Celsjusza. Przy dokładniejszych pomiarach łącze zimne utrzymuje się w temperaturze 0°C przez zanurzenie w naczyniu z topniejącym lodem.

Wartość a dla różnych metali i stopów, równoważne jednostkowej STE, tj. sile termoelektrycznej danego materiału względem platyny przy różnicy temperatur łącz równej 1°C zestawiono w tablicy 2.75-1.

Tablica 2.75-1

Wartości jednostkowej STE dla wybranych metali i stopów |1]

Materiał	Oznaczenie	Skład	STE pV/deg	Maksymalna temperatura pracy °C
chrome 1	Ch	Ni89Cr9,8FclMnO,2	+27,1	1000
nichrom	NiCr	Ni80Cr20	+22,0	1000
żelazo	Fe	Fe	+ 18,0	600
molibden	Mo	Mo	+ 13,1	2000
plalyno-iryd	Ptlr	Pt90Irl0	+13,0	1000
wolfram	W	W	+7,9	2000
miedź	Cu	Cu	+7,6	350
srebro	Ag	Ag	+7,2	600
iryd	Ir	Ir	+6,5	1800
platyno-rod	PtRh	Pt90Rhl0	+6,4	1300
platyna	Pt	Pt	0	1300
nikiel	Ni	Ni	-15,0	1000
alumel	A	Ni94FeO,5A!2Mn2,5Si 1	-13,8	1000
konstantan	Ko	Cu60Ni40	-35,0	600
kopel	K	Cu56Ni44	-40,0	600

Za pomocą wartości STE zestawionych w tablicy 2.75-1 można obliczyć jednostkowe STE dla pary dwóch metali. Tak np. dla termoelementu Fe/Ko (żelazo/konstan-tan) mamy

STE_FcKo — STE_FePt STE_KoPt — +18    ( 35) — 53 pV/deg

Dla różnego zakresu temperatur stosuje się różne zestawy materiałów termoelektrycznych. Tak dla temperatur od -200°C do +600°C stosuje się często termoele-menty żelazo/konstantan, przy wyższych temperaturach do 1000°C — termoelementy