img016 (57)

196

)

Percepcja i waloryzacja przestrzeni miasta ...

Na cieszyńskich szkicach najczęstszymi elementami punktowymi byty: przejście graniczne (obecne na 23 mapach) Liceum im. Osuchowskiego, w którym przeprowadzano badania (20), dworzec PKS (14), ratusz i kino (po li), rotunda, figura św. Floriana na rynku i dworzec PKP (po 9).

Mikolowscy respondenci najczęściej zaznaczali liceum im. Karola Miarki (obecne na 35 mapach), dworzec PKP (32), kino (30), kościół p.w. św. Wojciecha (22), rondo w okolicy dworca PKP (21), Auchan (17), Dom Handlowy Zgoda i pizzerię „Viva” (16), ratusz (15), biały domek, w którym mieści się klub studencki „Fraktal”, ale także biura Urzędu Miasta (12) i fontannę na rynku (11). Te wyniki niewiele się różnią od tych uzyskanych w badaniach z 2001 roku. Tam najczęściej na mapach znajdował się kościół p.w. św. Wojciecha (na 38,6% map), dworzec PKP (29,7%), ratusz (18,4%), rondo (17.5%), kościół MI3 Śnieżnej (15%). Spośród obiektów szkicowanych przez respondentów w 2003 roku jedynie kino znacznie częściej pojawiało się na mapach. Wynika to z charakteru próby (głównymi użytkownikami kina są ludzie młodzi, a także z faktu, że kino znajduje się tuż przy przystanku autobusowym, z którego uczniowie korzystają wracając do do-mów).

W Żywcu spośród miejskich obiektów najczęściej na mapach znajdowały się: katedra (obecna na 39 mapach), liceum im Kopernika, w którym uczyli się ankietowani respondenci (33), zamek i browar (na 19 mapach), dworzec PKP

14), szpital (12) i kino (11).

Wśród szkicowanych elementów bardzo często pojawiała się szkoła, w której

^ prowadzono badania. Można więc wnioskować, że doświadczenia przestrzenne respondentów również sa istotna zmienna wpływającą na wyobrażenia przestrzeni miasta. Poza tym repertuar elementów punktowych struktury przestrzennej miasta pokrywa sic właściwie z tymi miejscami i obiektami, które wskazywane były jako miejsca charakterystyczne dla miasta. Fakt ten £ potwierdza znaczenie takich elementów przestrzeni, a szczególnie przestrzeni architektonicznej, które określają wizerunek miasta. Można także mówić o po-© dobieństwic wyników uzyskanych w pytaniach o charakterze preferencyjnym

i strukturalnym.⁴¹¹¹

Na drugim miejscu .spośród_Lrzcch-katoa w trzech miastach (z wyjątkiem Będzina) znalazły <nę elementy liniowe. Naj-częścicj były to drogi i ulice, ale także stosunkowo często zaznaczano na mapach

.rzeki przepływające przez Badane miasta.

W Będzinie najczęściej spośród ulic na szkicach znalazła się ulica Kołłątaja (znajdowała się na 24 szkicach). Pozostałe ulice rysowane były dużo rzadziej,

¹⁰² Tor. Krzysztof Bicrwirrczonck, Tomasz Nawrocki, te cieniu Wojaczka..., cl/., cyt. s. I-O, Andrzej Kowalczyk, Percepcja środowiska miejskiego..., dz. cyl.

bowiem kolejna- Małachowskiego znalazła się na 9 szkicach (niewielu, pamiętając o tym, że jest to ulica wyznaczająca centrum miasta - wnioskować można, że negatywny obraz centrum warunkuje brak głównej ulicy na mapach mentalnych), a Małobądzka, Czeladzka i Świerczewskiego na 7. Rzeka Przesusza, choć niezbyt pokaźna została narysowana przez 9 osób.

W Cieszynie podstawowe znaczenie dla postrzegania przestrzeni miejskiej mają elementy znajdujące się w starym centrum miasta. Również na szkicach ulteerlctórrbiegną z rynku były zaznaczane najczęściej: Głęboka przez 29 osób, a Mennicza przez 16. Trzecia w kolei ulica to Katowicka (biegnąca ze śródmieścia w kierunku Katowic) narysowana przez 12 osób. Z kolei ulica Zamkowa biegnąca pod zamkiem do mostu granicznego narysowana została przez 9 osób Rzeka Olza zaznaczona została przez 19 osób.

O

Podobnie jak w Cteszyme— również-^w—Mikołowic—nait:-/eśeiej—szkicowane były ulice wychodzące z rynku lub biegnące w jego okolicach. Na 29 szkicach --znalazła się ulica Miarki, na 24~r"Maja, na 20 Żwirki i Wigury, na 13 Prusa, na 12 Krakowska, na 9 Górnicza i na S Rybnicka. W porównaniu z badaniami reprezentatywnymi mniejsza liczba respondentów narysowała ulice Krakowską (w badaniach z 2001 roku najczęściej rysowany element liniowy) i Pszczyńską (na drugim miejscu w badaniach z 2001). Wydaje się więc, że dla grupy, w której dominują młodzi respondenci większe znaczenie mają ulice znajdujące się w trójkącie wyznaczanym przez rynek, dworzec PKP i szkołę, a więc przestrzeń codzicnnic nżyŁkowamu-

W Żywcu narysowano średnio najwięcej elementów liniowych na jednej mapie. Spośród nich zdecydowanie najczęściej - 31 razy - rysowano ulice Ko-ściuszki - główną ulicę Żywca biegnącą od rynku do mostu na Solc (za mostem, na Zabłociu Kościuszki przechodzi w Dworcową naszkicowaną przez lą osób). Dalsze w kolejności ulice to Sienkiewicza (narysowana przez 22 respondentów), Piłsudskiego i Jagiellońska (po 16), Słowackiego (12), Zamkowa (11) i Żeromskiego (9). Dwie żywieckie rzeki także rysowane były dosyć często: Soła znalazła się na 15 szkicach, a Koszarawa na S.

W kontekście analizy elementów liniowych warto zauważyć, że w wyobrażc-niach miast w tej kategorii dominują wprawdzie ścieżki-ulice, ale w społecznym obrazie miasta nic hmknje też krawędzi, inKimi są rzeki przepływające przez badane miasta. Element przestrzeni geograficznej może także odgrywać istotną rolę w wyobrażeniach przestrzennych miasta.

Specytiką Będzina jest znaczna ilość rysowanych elementów powicrzchnio-wvćTt7~Na|częściej są to główne dzielnice miasta wśródTTloTycirna 13 mapach znalazło się osiedle Zamkowe, po 13 respondentów naszkicowało osiedla Syberka i Warpic. Także 13 osób zaznaczyło na mapie centrum, jako osobną część