img009 (69)

172 Percepcja i waloryzacja przestrzeni miasta ...

rynek	25	targowisko	12
Studnia Trzech Braci	23	dworzec PKS	9 V
muzeum	II	Marklowice	3
rotunda	9
wieża piastowska	7
teatr	7
Cieszyńska Wenecja	5
Mikołów (n=79)
rynek	60	dworzec PKP	13
planty	37	„Abisynia⁴*	10
kościół p.w. św. Wojciecha	17	osiedle Mickiewicza	4
kościół p.w. MB Śnieżnej	14	targowisko	3
„Auchan"	9
fontanna na rynku	7
LO im. Miarki	4
Centrum	4
Żywiec (n-77)
katedra	33	dworzec PK P	17
park ''	29	Sporysz	II
browar	2S	osiedle Parkowe	9
rynek	26	LO im. Kopernika	9
Zamek	23	Jezioro Żywieckie	S
Zespól Pałacowo-Parkowy	16	Zablocic	6
Grójec	9	Dworzec PKS	6
Jezioro Żywieckie	9	Moszczenica	4
pałac Habsburgów	7
muzeum	4

Źródło: badania własne

Generalnie respondenci pokazaliby przyjezdnym miejsca wcześniej określone jako ładne i charakterystyczne dla miasta. Najczęściej są to obiekty i miejsca historyczne oraz centra miast. Tu, po raz koleiny, wyjątkiem jest Będzin, którego centrum jest przestrzenia zdegradowana. która raczej nie byłaby pokazywana przyjezdnym. Warto też zwrócić uwagę, że jedynie w Cieszynie respondenci nic wskazali kościoła jako miejsca godnego pokazania. Można przypuszczać, że wynika to, po pierwsze, z bralardomihujiiccgo Kosćióła~kaiolickicgo; po drugie ż ulokowania górującej nad Cieszynem świątyni protestanckiej poza obrębem starego miasta. Wybudowany w XVII wieku kościół znajduje się w niewielkiej, alg—jednak ..mentalnie” znaczącej, odległości od rynku na tzw. Wyższym Mieście.

Z kolei miejsca nie godne pokazania to przede wszystkim dworce kolejowe oraz złejdzicimcc^Wydajc się, że to co wyraźnie łączy oceny związane z przestrzenią

)

173

Krzysztof Bkrzisiaczonck

: czterech miast (choć podobne dane uzyskano by zapewne w większości polskich ; miejscowości posiadających dworce kolejowe) jest negatywna ocena spccyfi-■ czncj przestrzeni wymiany, jaką sa dworce PKP i PKS. Niezależnie odTegóT czy dworce są zabytkowe (jak w Żywcu i Będzinie), czy też wybudowane w końcu XX wieku (jak w Mikołowie) stanowiły one przykład przestrzeni niebezpiecznej, brudnej i nic łubianej³⁸⁸. Czasem cechy takie odnosili respondenci także dO' targowisk, które nie są miejscami odpowiednio zagospodarowanymi, a handel cały czas odbywa się w warunkach mniej lub bardziej prowizorycznych. Ciekawym spostrzeżeniem jest też fakt, że dużo trudniej wskazać przestrzenie. które nie sa godne pokazania. Dużo częściej zanotowano w tym przypadku braki odpowiedzi respondentów. Można więc powiedzieć, żc to_co-icsLladnc i atra-kcyjne w przestrzeni miasta łatwiej jest dostrzegane. Elementy brzydkie, nicatra- , Tccyjne są efinnnowane z percepcji respondentów. Nawet bowiem w Będzinie, w którym respondenci mieli najmniejsze problemy z określeniem, czego nie pokazać w swoim mieście liczba respondentów, którzy nie odpowiedzieli na to pytanie wynosi jak 1:4 (tzn. 2 osoby nie odpowiedziały na pytanie o to co pokazać w mieście, a S nic odpowiedziało na pytanie czego nie pokazać).

O jakości przestrzeni miejskiej świadczy także fakt, żc lubimy w niej przebywać. Jednym zc sposobów użytkowania przestrzeni miejskiej są spacery. Miejskie włóczęgi pozwalają z jednej strony na spojrzenie z dystansem na miejska przestrzeń, a z drugiej mogą powodować krytyczne refleksje na temat miasta i jego przestrzeni.³⁵⁹

Tabelo 20. Deklaracja n spacerach dla przyjemności po mieście (dane «’ %; Będzin n-76, Cieszyn n-7l, Żywiec n-77. Mikołów n-79)

Czy zdarza się Panu/i spacerować dla przyjemności po mieście?	Będzin	Cieszyn	Mikołów	Żywice
Tak	36.8	6‘S,S	75.9	6S.S
Nic	59.2	33.S	24.1	26.0
Brak odpowiedzi	3.9	1.4	0	5.2

Źródło: badania własne.

Podobnie, jak w większości pytań również tu w trzech miastach (Cieszynie, Mikołowie i Żywcu) uzyskano deklarację spacerów po mieście na podobnym (od 64,S do 75,9%) poziomic, a w Będzinie rozkład odpowiedzi na to pytanie

^JM Dworce były wskazywane jako przykłady takich przestrzeni w pytaniu odnoszącym się do cgzcmplifikacji poszczególnych kategorii waloryzacyjnych we wszystkich badanych miastach.

^,lł Por. Marek S.Szczepański, Miana realnego socjalizmu - miasta realnego kapitalizmu. Aktorzy pierwszoplanowi i epizodyczni, w: Bohdan Jałowiecki, Andrzej Majer, Marek S. Szczepański (red.). Przemiany miasta. Wokół socjologii Aleksandra Walliso, Warszawa 2005, s. 235-236.