img018

osoby. Rewolucja przemysłowa przynosi rozwój placówek opieki nad oso bami w podeszłym wieku. Mobilne społeczeństwo, młodzi robotnicy, któ rzy opuszczają domy rodzinne, by z dala od nich poszukiwać pracy — to przyczyny, że człowiek stary musiał szukać pomocy poza rodziną. Poją wia się także nowa grupa osób korzystających z pomocy przytułków bezrobotni świata przemysłowej rewolucji. Podobnie na terenach zaję tych przez zaborców na przełomie XIX i XX w. sytuacja bytowa robotni ków była bardzo zła. W tych okolicznościach powstawały m.in. szpitale* fabryczne oraz „ochrony” dla dzieci.

Po odzyskaniu niepodległości zostaje uchwalona w roku 1923 ustawa o opiece społecznej. Opieką objęto niemowlęta, dzieci i młodzież, a zwłaszcza sieroty, półsieroty, dzieci zaniedbane, przestępcze, zagrożone przez wpływ złego otoczenia, oraz starców, inwalidów, nieuleczalnie chorych, kalekich, upośledzonych umysłowo, niezdolnych do pracy, bezdomnych, ofiary wojny. Działalność pomocową i opiekuńczą prowadziły liczne towarzystwa społeczne. W 1937 r. fundacje i stowarzyszenia dysponowały 565 zakładami opieki zamkniętej dla dzieci i młodzieży i 198 zakładami dla dorosłych.

W okresie Polski Ludowej system pomocy instytucjonalnej realizowany był przez domy pomocy społecznej. Rozwój domów pomocy społecznej nastąpił w latach pięćdziesiątych; były one rozbudowywane na bazie dawnych domów opieki. Dokonane przekształcenia w funkcjonowaniu tych domów doprowadziły do wyodrębnienia specjalistycznych domów pomocy społecznej, takich jak: domy rencistów,

-    domy dla przewlekle chorych i przewlekle chorych ze schorzeniami układu nerwowego,

-    domy dla niewidomych,

-    domy dla osób upośledzonych umysłowo, z rozgraniczeniem na domy dla dorosłych i dla dzieci.

Rozwój pomocy instytucjonalnej trwa nieprzerwanie do dnia dzisiejszego, choć tradycja zarysowała zasadnicze kierunki tego procesu, a mianowicie obejmowanie opieką instytucjonalną coraz to nowych grup osób, a także doskonalenie metod i form pracy z podopiecznymi.

Zasady umieszczania osób w domach pomocy społecznej

Prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej w systemie publicznej pomocy społecznej przysługuje osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych. Gdy osoba wymaga wzmożonej opieki medycznej, kierowana jest do zakładu opiekuńczo-leczniczego lub placówki pielęgnacyjno-opiekuńczej. Na poszczególnych etapach reformowania systemu pomocy społecznej istniały różnorodne kategoryzacje domów pomocy społecznej. Obecnie wyróżnia się 6 typów domów pomocy społecznej, a decydującym kryterium jest kategoria osób, dla których są one przeznaczone. Są to placówki dla:

1.    osób w podeszłym wieku,

2.    osób przewlekle somatycznie chorych,

3.    osób przewlekle psychicznie chorych,

4.    dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie,

5.    dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie,

6.    osób niepełnosprawnych fizycznie (DzU 2004, nr 64, poz. 593).

Istotną zmianą, jaka dokonała się w procesie transformacji systemu

pomocy społecznej, jest zwiększenie liczby podmiotów uprawnionych do prowadzenia domów pomocy. Obecnie po uzyskaniu niezbędnego zezwolenia, do wydawania którego uprawniony jest wojewoda, podmiotami prowadzącymi mogą być jednostki samorządu terytorialnego, Kościół katolicki, inne kościoły, związki wyznaniowe, organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia, a także osoby prawne oraz osoby fizyczne.

Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania. Określany on jest przez wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, starostów lub marszałków województwa w zależności od tego, czy placówka posiada gminny, powiatowy, czy regionalny zasięg. Zobowiązanymi do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:

1.    mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich, przedstawiciel ustawowy,

2.    małżonek, zstępni przed wstępnymi,

3.    gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej (DzU 2004, nr 64, poz. 593).

Jeśli mieszkaniec domu wnosi pełną opłatę, inne osoby lub gmina nie są zobowiązane do jakichkolwiek dopłat. Istnieją ustawowe granice wnoszonych opłat, które dla mieszkańca domu wynoszą 70% jego dochodu. Gmina jest zobowiązana do wnoszenia opłaty w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez mieszkańca lub członków jego rodziny. Zmiana sposobu naliczania odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej jest jedną z zasadniczych modyfikacji formalno-organizacyjnej strony funkcjono wania placówki. W poprzedniej, wielokrotnie nowelizowanej ustawie