img074 (36)

(preparaty bezpośrednie, wykonywane i badane natychmiast po pobraniu,

rozmazy utrwalone i barwione,

preparaty odbitkowe, histologiczne,

wycinki nieutrwalane, poddawane trawieniu i kompresji);

-    ślina

(metody bezpośrednie -preparaty mikroskopowe, bezpośrednio uwidaczniające poruszające się pasożyty,

preparaty utrwalone barwione, metody hodowli na podłożach);

-    treść dwunastnicy i żółć

pobrane za pomocą zgłębnika, w czasie endoskopii oraz za pomocą enterotestu

(metody bezpośrednie - preparaty świeże;

zagęszczanie aspiratu jest przydatne w zakresie ograniczonym);

-    popłuczyny oskrzelikowo- pęcherzykowe

(bronchoalveolar lavage - BAL)

(metody bezpośrednie,

zagęszczanie przez wirowanie, badanie rozmazów wykonanych z osadu, utrwalonych i barwionych metodą Gomori- Grocott);

wymazy (zeskrobiny) błony śluzowej jamy ustnej, przyzębia, kieszonek dziąsłowych

(preparaty mikroskopowe bezpośrednio uwidaczniające poruszające się pasożyty, preparaty utrwalone barwione, metody zagęszczające, metody hodowli na podłożach);

-    wydzieliny (treść) :    szyjki macicy i pochwy, cewki

moczowej,    napletka, gruczołu krokowego

oraz nasienia

(preparaty bezpośrednie, ujawniające ruszające się pasożyty,

preparaty trwałe barwione,

metody hodowli na podłożach sztucznych,

metody serologiczne,

metody biologii molekularnej);

skóra-    aspiraty    z owrzodzeń, ścinki    naskórka,

zeskrobiny

(bezpośrednie wykrywanie pasożytów zewnętrznych widocznych makroskopowo, mikroskopowe preparaty bezpośrednie, preparaty z aspiratu utrwalone i barwione, metody izolowania szczepów - posiewy na podłoża hodowlane oraz inokulacja zwierząt doświadczalnych, metody immunoenzymatyczne).

1’odczas badania każdego z wymienionych rodzajów materiału, w którym

I    u ul ziewamy się obecności pasożytów, mogą wystąpić trudności diagnostyczne.

Mogn one wynikać z nierównomierności występowania w badanym materiale ■ ••i .ożytów, związanej z przebiegiem cyklu rozwojowego lub fazy inwazji.

'./■ /.ogólnie w fazie przewlekłej różnych inwazji wykrywa się mniej pasożytów, i /ęsio też stadia dyspersyjne, takie jak cysty czy jaja - uwalniane są przez im,użyty nieregularnie, co może doprowadzić do fałszywie negatywnych wyników badania diagnostycznego.

I'r/.ostrz.eganie pewnych zasad postępowania pozwoli ominąć te trudności.

Należy dążyć do:

II    zagęszczenia pasożytów w badanym materiale -

In zez zastosowanie, w zależności od rodzaju materiału: m zenia przez filtry membranowe (krew), idymcntacji czy flotacji (kał);

pozwala to na wykrycie różnych form pasożytów, nawet, gdy są one uwalniane nierównomiernie oraz, gdy mamy do czynienia z inwazją przewlekłą;

! I lepszego uwidocznienia pasożytów -

pi zez stosowanie specjalnych technik mikroskopowych - np.: podbarwianie pi/yżyciowe względnie barwienie;

i) uwidocznienia specyficznych detali morfologii pasożytów - poprzez barwienie m/nicowe;

umożliwia ono gatunkową diagnostykę różnicową, co ma szczególne znaczenie pi/y zarażeniu pasożytami bardzo podobnymi morfologicznie, ale różniącymi się pod względem patogeniczności - a co się z tym wiąże - rokowania dla pacjenta.

Mr.tody i techniki stosowane w badaniu wybranych materiałów

W wielu inwazjach pasożytniczych stadia dyspersyjne, będące w przypadku wielu gatunków również formami inwazyjnymi, występują w układzie pokarmowym człowieka (cysty pierwotniaków, jaja oraz larwy nicieni, jaja i

67