img122

Brakowanie jest konstruktywnym elementem ubytków; wpływa na podniesienie ekonomicznej efektywności hodowlanej, na postęp hodowlany. Nie należy mylić brakowania, którego dokonuje lekarz weterynarii i selekcji dokonywanej przez zootechnika. Najczęściej stosuje się brakowanie krów w 10 - 25% oraz selekcję użytkową (hodowlaną) do 20% Suma procentów brakowania i selekcji daje procent remontu stada.

Pomiędzy strukturą wiekową stada, procentem brakowania, średnią długością życia w stadzie i przezywalnością zwierząt występuje funkcyjna zależność

Wielkość poszczególnych rodzajów ubytków wyraża się w formie struktury ubytków lub współczynnika ubytków Struktura ubytków zawiera procentowe zestawienie ubytków według ich przyczyn, w stosunku do sumy wszystkich ubytków przyjmowanych za 100%.

Analizując stado podstawowe bardzo często wyróżnia się jego strukturę wiekową Jest to procentowy udział krów według wieku lub lat użytkowania. Od struktury wieku zależy wielkość rocznego postępu hodowlanego, gdyż wpływa ona istotnie na ostrość selekcji. Średnia długość użytkowania krów w Polsce według różnych autorów jest dwukrotnie niższa niż zalecana 6-8 lat. O strukturze wiekowej krów decyduje okres ich użytkowania, rodzaj reprodukcji stada oraz wyższa wartość hodowlana krów młodszych roczników (skutek selekcji).

Wiekowa struktura stada wyznaczana jest dwoma ważnymi czynnikami:

a)    stopa remontowa (s = 100 / n) - waha się ona dla bydła od 15 do 40% w zależności od długości okresu użytkowania tych zwierząt (n);

b)    przeźywalność osobników (I) do kolejnych lat - waha się on od 60 do 95% w zależności od ostrości selekcji i czynników losowych; przeźywalność wyraża się wsp. przeżywalności (I,), który określa procent zwierząt stanu początkowego, które dożyją do końca i - tego wieku; współczynnik przeżywalności (I,) oblicza się odejmując od 100 - stopę ubytków

Rozkład wiekowy stada podstawowego zawiera przy reprodukcji rozszerzonej - duży udział krów młodych (przy zasiedlaniu nowej obory - fermy i dokonywaniu remontu stada podstawowego jałowicami wysokocielnymi); prostej - umiarkowany udział krów młodych w stosunku do starszych; jest to typowa struktura wieku stada podstawowego;

zawężonej - niski odsetek krów młodych; taka struktura stada występuje w populacjach krów, w których kosztem zmniejszenia pogłowia polepsza się jego jakość

Średni okres użytkowania krów (t ) można określić znając strukturę wiekową

stada:

gdzie:

t, - kolejny rok użytkowania krów (kolejna laktacja).

N, - stan krów użytkowanych kolejny rok (struktura wiekowa zwierząt).

Współczynnik ubytków (U), wyrażający tę część stada, którą brakuje się co roku. obliczamy wg wzorów:

U = - lub t

U=_Nl

tiN,

Po przemnożeniu wsp. (U) przez 100 otrzymamy procent ubytków w stadzie. Powyższe wzory mają duże znaczenie, ponieważ mogą posłużyć do szybkiego wyliczenia bieżącej wartości współczynników t i U na podstawie struktury wiekowej stada.

B. Zadania

1.    Obliczyć i ocenić potencjał reprodukcyjny stada krów mlecznych w RZD Swojec.

Odp.: Wpr -...............................................................................ocena -..............

2.    Opracować strukturę brakowania krów ze stada podstawowego za ubiegły rok w RZD Swojec:

a) wg systematyki organizacyjnej -................................................................... b) wg systematyki zootechnicznej -

3. Obliczyć współczynnik ubytków (U), procent ubytków (% U) oraz średnią długość użytkowania krów w stadzie podstawowym (X ) w RZD Swojec (tab. 40).

Odp.: U -...........................%U-.........................................t -..................

17fl