img187

152

Przygotowany tekst wręczamy uczniom, aby wnikliwie przestudiowali zawarte w nim informacje w celu uświadomienia sobie istniejącego problemu. Po 6-8 minutach samodzielnej lektury, jeden z uczniów czyta tekst na głos. Po tej wstępnej analizie zdarzenia następuje seria pytań i odpowiedzi uzupełniających informacje o okolicznościach zdarzenia. Pytania winny być krótkie i konkretne, odpowiedzi nauczyciela również. Później uczniowie w grupach odpowiadają wnikliwie na pytania pod tekstem, dyskutują, negocjują swoje stanowiska w sprawie rozwikłania problemu. Dyskusja może odbywać się metodą dyskusji wielokrotnej, o której była mowa wcześniej. Przy podejmowaniu ostatecznej decyzji przez klasę, można zastosować następujące kryteria:

•    korzyści z przyjętego rozwiązania,

•    negatywne skutki jego wprowadzania,

•    długofalowe konsekwencje wdrożenia danego rozwiązania, zarówno pozytywne, jak i negatywne.

Przykłady:

1.    Przed omówieniem i przeczytaniem przez dzieci lektury Janko Muzykant, nauczyciel przygotowuje opis przypadku (w oparciu o tekst) „przestępstwa” Janka i sądu nad nim, bez podawania faktycznego zakończenia. Pod powielonym tekstem dla każdej grupy formułuje pytania problemowe, na które uczniowie mają przygotować odpowiedzi. Przykładowe pytania: Jak oceniasz postępowanie Janka? Czy powinien zostać ukarany? Jeżeli tak, to w jaki sposób? Jeżeli nie, to dlaczego? Kolejnym elementem lekcji może być dyskusja na temat stosowania kar w domu, szkole; ich rodzaju i skuteczności; odegranie scen metodą dramy itd. Po zastosowaniu tej metody, mamy zagwarantowane przeczytanie lektury przez uczniów, którzy będą chcieli dowiedzieć się, jakie było zakończenie sprawy Janka i jaki w ogóle był Janek.

2.    Podobnie postępujemy przed omawianiem lektury pt. ABC... E. Orzeszkowej. Przygotowujemy opis przypadku dotyczący „sprawy Joanny Lipskiej w sądzie” bez podawania oczywiście werdyktu. Wcześniej (bądź w trakcie zajęć) zapoznajemy uczniów z nieznanym a trudnym słownictwem sądowniczym, możemy nawiązać tematycznie do innych omawianych utworów, gdzie takie słownictwo występowało. Pytania pod opisem mogłyby brzmieć: Jakie przestępstwo popełniła Joanna Lipska? Czy i jak ukarać bohaterkę książki? Pod koniec lekcji odczytujemy werdykt z lektury. Kolejny etap to oczywiście przeczytanie całej lektury przez uczniów i np. drama odtwarzająca przeżycia Joanny, jej brata i świadków w sądzie; redagowanie dalszych losów rodziny Lipskich.

3.    Grażyna A. Mickiewicza. Dobiym materiałem na studium przypadku może być przedstawienie „sprawy Lidy, obiecanego wiana Grażyny” bez wyjaśniania uczniom, jaką naprawdę decyzję podjął Litawor. To uczniowie, rozpatrując przypadek, winni podjąć w jego imieniu właściwą decyzję. Pytania problemowe postawione pod przygotowanym tekstem mogą brzmieć: Jak wyglądały wzajemne stosunki między krewniakami: Witoldem a Litaworem? Jak powinien postąpić Litawor, by otrzymać Lidę? Co jest (powinno być) ważniejsze: dobro prywatne czy społeczne, jak znaleźć kompromis? Kolejnym etapem lekcji może być odczytanie fragment tekstu przedstawiającego rzeczywistą decyzję księcia Nowogródka i dyskusja nad współczesnym rozumieniem tego problemu.

4.    Opis przypadku do zastosowania na lekcji wychowawczej:

„List do czasopisma”

Mam 16 lat, dwóch młodszych braci i kochających rodziców, którzy niczego nie podejrzewają. Żyjemy skromnie w małym miasteczku. Przede mną stoi niełatwe zadanie: wybór dalszej drogi życiowej. Nie wiem jak postąpić. Wszystko zaczęło się niewinnie dwa lata temu. Nie miałyśmy z koleżanką pieniędzy na lody. Agnieszka wpadła na pomysł, żeby po prostu „wziąć” sobie, tak żeby nikt nie widział. Ja miałam szeroką kurtkę, ustaliłyśmy, że Agnieszka stanie na czatach, a ja ukradkiem wyniosę lody ze sklepu. Czym prędzej wyjęłam je z lodówki, schowałam i jakby nigdy nic wyszłyśmy ze sklepu. Na pobliskim skwerku zjadłyśmy je ze smakiem. Nawet na myśl nam nie przyszło, że zrobiłyśmy coś złego, była to dla nas świetna przygoda, ekscytujące wyzwanie.

Był to nasz pierwszy „wyskok”, ale nie ostatni. Wkrótce doszłyśmy z Agnieszką do wniosku, że to niesprawiedliwe, że inne nasze koleżanki mogą sobie pozwolić na drogie ciuchy, kosmetyki i inne fajne rzeczy, a my nie. Coraz częściej wynosiłyśmy ze sklepów słodycze, napoje, gumy do żucia i inne drobiazgi.

Z czasem zaczęłyśmy brać większe rzeczy, jak kasety, odzież. Szybko obie przyzwyczaiłyśmy się do tego, stało się to dla nas, jak to się mówi, chlebem powszednim.

Nikt w domu niczego nie podejrzewał, kiedy rodzice zauważali u mnie