img366

Czasownik

Tak samo:

mec™ (gnębić, nękać; bez czasu przeszłego), nnec™ (pleść), npno6pec™ (nabyć), paccBec™ (rozjaśnić; nieosobowy), pBecrń (kwitnąc)

Zapamiętaj: pac™ (rosnąć): pacry, pacTewb, paciyT; poc, pocna, pocnó, pocmi; pócwnń.

• Temat w czasie teraźniejszym i przeszłym kończy się na -6-; w czasie przeszłym w r. m. nie ma

końcówki -n:

rpecTii (wiosłować; grabić): rpeóy, rpeóewb, rpeóyi; rpe6, rpeóna, rpeónó, rpeónń; rpeównii; rpeSeHHbiii

Tak samo:

CKpecTki (skrobać, drapać)

• Temat w czasie teraźniejszym i przeszłym kończy się na -c- (= temat bezokolicznika); w czasie przeszłym w r. m. nie ma końcówki -n:

HecTM (nieść): Hecy, Hecewb, Hecyi; Hec, Hecna, Hecnó, Hecnń; HecwHM; HecÓMbiii; HeceHHbiń Tak samo:

nacTkt (paść), tphctm (trząść)

Zapamiętaj:

ecrb (jeść): eM, eujb, ecT, eflMM, eftkue, eflńT; ewb(Te)l; en, ena; óblumm; śfleHHbiń

KJiacTb (kląć): winny, KnnHewb, KnnHyT; Knnn, wiHna, Knnnó, wianu; npowiaBUjnn; npówiHTbiii

CMecTb (uznać za): conty, comewb, coMTy; conen, couna, connó, connn; cneTWMM; comeHHbiń

9.12.14 Klasa 14: matm (iść)

HAy, nAeiiib, hayt; wen, wna, wno, whm; wśawmm, mah

9.12.15 Klasa 15: czasowniki na -Mb

W tych czasownikach w 1. osobie liczby pojedynczej i 3. osobie liczby mnogiej czasu teraźniejszego, jak również w czasie przeszłym, w miejsce -m- wstawiamy -r- lub -K-: • -r- występuje w następujących czasownikach:

óepeub (chronić): óepery, óepewewb, óepery-r; óeper, beperna, óepernó, óepernń; 6epe>KeHHbiń Tak samo:

npeHeópeMb (pogardzić), ciepeub (chronić, strzec)

Zapamiętaj:

>«eub (palić): >wy, >K>t<ewb, aoyr; wór, >Kma, >wno, >wnn; aoKeHHbiń neub (położyć się): nńry, nńwewb, nńryr; ner, nerna, nernó, nernń MOHb (móc): Mory, MÓ)Keujb, MÓryr; Mor, Morna, Mornó, Mornń

CTpMMb (strzyc): CTpury, cipn>Keujb, CTpnryi; cipnr, cipkirna, cTpńrno, CTpkirnM; CTpńweHHbiM, a także złożenia z -npnnb, np.: 3anpńub (zaprzęgnąć): 3anpnry, 3anpn>i<ewb, 3anpnryi; 3anpńr, 3anpnrna, 3anpnmó, 3anpnrnń; 3anpn>KeHHbiH

Czasownik

• -K- występuje w następujących czasownikach: inenb (ciągnąć): BneKy, Bneuewb, BneKyr, baśk, BneKnś, BneKiió, BneKna; BneueHHbiM

Tak samo:

oónenb (włożyć ubranie), neub (piec), cenb (siec, rąbać: ceK, cewia, ceKnó, cewiM), Teub płynąć)

■ Zapamiętaj:

TonÓMb (tłuc): TonKy, Tonueiub, TonKyi; TonÓK, TonKna, Tonano, TonKna; TonueHHbia

9.12.16 Klasa 16: czasowniki na -mb

a) ze spółgłoską na końcu tematu:

TepńTb (tracić): Tepaio, Tepaewb, TepaioT; TepHHHbia ti) z samogłoską na końcu tematu:

Tamb (topnieć, tajać): tśio, Taewb, tśiot; TaaHHbia

■ Zapamiętaj:

Czasowniki: BańTb (rzeźbić), 3MHTb (ziać - otchłań, dziura), naaTb (lutować, spawać), CMHTb (świecić) odmieniają się według wzorca HkTŚTb (por. 9.6.1): Bańio, Bańeujb.

■ Zapamiętaj:

CMeŚTbCH (śmiać się): CMeeuibca, CMeiÓTCH itd.

• Formy specjalne czasowników na -HTb:

B3HTb (wziąć): B03bMy, B03bMeLUb, B03bMyT; B3Hn, B3flna, B3RAO, B3ńnn; B3RTblM MHTb (miąć): MHy, MHeWb, MHyT; MRTblM

noAHHTb (podnieść): noAHMMy, noAHMMewb, noAHMMyr; nÓAHan, noAHana, nÓAHHno, nÓAHana; nÓAHRTbia noHRTb (zrozumieć): noiiMy, noMMeuib, noaMyT; nÓHan, nonana, nÓHano, nÓHana; nÓHRTbia npnHRTb (przyjąć): npaMy, npaMewb, npMMyr; npaHan, npaHana, npaHano, npMHana; npaHRBWMa; npMHRTblM

CHHTb (zdjąć; sfotografować, sfilmować): cHMMy, CHMMewb, CHMMyr; cHan, CHana, chrao, chram; CHRTbia

9.12.17 Czasownik mieć (posiadać)

Polski czasownik mieć wyrażany jest w języku rosyjskim konstrukcją: przyimek y + rzeczownik lub zaimek oznaczający właściciela w dopełniaczu + formy czasownika óbiTb (ecTb; 6bin, óbina, óbino, óbina; óyner, ftyAyr) + rzeczownik oznaczający posiadany przedmiot, w mianowniku liczby pojedynczej lub mnogiej.

W czasie przeszłym i przyszłym czasownik óbiTb dopasowuje się do liczby (w czasie przeszłym także do rodzaju) rzeczownika oznaczającego dany przedmiot:

y MeHa ecTb KapaHAaw (KapaHAawa)	mam ołówek (ołówki)
y MeHa 6bin KapaHAaw	miałam ołówek
y MeHa óbina KHara	miałam książkę
y MeHa óbina AeHra	miałam pieniądze
y MeHa óyaeT KHMra	będę miała książkę
y MeHa óyAyr AeHbra	będę miała pieniądze

65

I