img461 (6)

D. Chlebna-Sokół, D. Kardas-Sobantka

Odczyn moczu jest lekko kwaśny, pH wynosi 6,2 ± 0,5. Zwiększenie pH może być spowodowane dietą wegetariańską lub zakażeniem dróg moczowych przez drobnoustroje inne niż Escherichia coli.

Białko może niekiedy występować w moczu dzieci zdrowych w minimalnych ilościach; za prawidłowe uważa się wydalanie do 150 mg w ciągu doby. Szczególnie może się pojawić w czasie gorączki, po wysiłku oraz jako wynik postawy stojącej (ortostatyczny). Znaczniejsza proteinuria wymaga przeprowadzenie szerszej diagnostyki.

Obecność cukru w moczu (glikozuria) wskazuje na zwiększone stężenie glukozy we krwi (przyczyna pozanerkowa, najczęściej w przebiegu cukrzycy) lub uszkodzenie kanalika bliższego (przyczyna nerkowa).

Diagnostycznie ważnymi barwnikami żółciowymi w moczu są urobilinogen i bilirubina. W warunkach prawidłowych nie stwierdza się obecności bilirubiny w moczu. Brak urobilinogenu świadczy o tym, że bilirubina nie przedostaje się do jelit, nie jest wchłaniana zwrotnie i przekształcana w urobilinogen wydalany z moczem; taka sytuacja ma miejsce w żółtaczce zaporowej. Wzmożone wydalanie urobilinogenu może świadczyć o zwiększonej hemolizie lub uszkodzeniu komórki wątrobowej.

Wykrycie ketonurii i jej półilościowe określenie może mieć znaczenie w przypadkach cukrzycy, a także w głodzeniu lub uporczywych wymiotach.

Badanie mikroskopowe odwirowanego osadu świeżego moczu powinno wykazać jedynie niewielką liczbę komórek i innych elementów upostaciowanych, przedostających się z różnych odcinków układu moczowego. W czasie choroby liczba komórek wzrasta, co może ułatwić, ustalenie lokalizacji zmian i charakteru uszkodzenia. ✓

Stwierdzenie leukocytujyi wskazuje na zakażenie dróg moczowych; hematuria (ery>trocyturia) może wynikać z chorób

nerek (m. in. zapalenie kłębków nerkowych) lub dróg moczowych (m. in. odmiedniczkowe zapalenie nerek, kamica). Wałeczki są walcowatymi tworami skoagulowanego białka i stanowią odlewy kanalików nerkowych; ich obecność w moczu jest dowodem, że białkomocz ma swe pochodzenie w nerkach. U osób zdrowych można stwierdzić jedynie pojedyncze wałeczki szkliste.

W pewnych sytuacjach konieczna jest ilościowa ocena wydalanych z moczem elementów morfotycznych. Badanie to wykonuje się po zebraniu moczu z 12 godzin (liczba Addisa). Prawidłowo liczba poszczególnych składników morfotycznych osadu moczu po przeliczeniu na dobę wynosi: wałeczki^szkliste /pc^oh, (łącznie z komórkami nabłonka okrągłego) do 100 000, erytro- ¹ cyty do 2 000 000, leukocyty doppOOO 000,

Mocz do badania bakteriologicznego można pobierać metodą strumienia środkowego, lub wyjątkowo cewnikiem oraz poprzez nakłucie nadłonowe pęcherza.

Bakteriomocz 1Q³ - 10⁴/nil przemawia za zanieczyszczeniem, między 10⁴ - 10⁵/ml za zakażeniem, natomiast wyniki powyżej 10⁵/ml ocenia się zawsze jako patologiczne (^znamienny bak-teriomocz”). W interpretacji wyników duże znaczenie ma rodzaj flory patogennej oraz wynik badania ogólnego moczu i objawy kliniczne.

Stężenie jonów w surowicy i moczu (jonogram)

W surowicy najczęściej określane są stężenia: sodu, potasu, wapnia, fosforu nieorganicznego i magnezu. Obniżenie lub podwyższenie stężeń jonów, w stosunku do przyjętych za prawidłowe (zachwianie homeostazy), prowadzi do zaburzeń ogólno-ustrojowych, które mogą mieć znaczenie w diagnostyce szeregu stanów chorobowych.

Poniżej przedstawiono wartości referencyjne tych elektrolitów z uwzględnieniem metody stosowanej do oznaczenia.

117