61411 img456 (4)

D. Chlebna-Sokół, D. Kardas-Sobantka

jest poważnym objawem świadczącym o głębokim zaburzeniu funkcji ośrodkowego układu nerwowego.

Szukania - polega na zwrocie twarzy dziecka na bok w kierunku działania bodźca dotykowego (pobudzenia skóry policzka); jest silniejszy podczas głodu. Występuje od urodzenia do końca 3. miesiąca życia.

Podparcia - jest obserwowany u młodszych niemowląt (do 4. - 5. miesiąca życia) przy ucisku części podeszwowej stopy. Ze względu na toniczny charakter reakcji, dzieci z przetrwałym odruchem podparcia nie są w stanie wykonywać ruchów loko-mocyjnych kończynami.

Zwraca się uwagę na odpowiednią do wieku reakcję dziecka na bodźce wzrokowe i słuchowe, co pozwoli na wczesne wykrycie głuchoty lub niedowidzenia.

Istotna jest ocena rozwoju psychomotorycznego, ze zwróceniem m. in. uwagi na takie osiągnięcia dziecka, jak trzymanie głowy, siedzenie, przewracanie się z brzucha na plecy i z pleców na brzuch, siadanie, stanie, raczkowanie, wstawanie i chodzenie oraz rozwój mowy.

Badanie niemowlęcia przeprowadza się z reguły w ułożeniu poziomym (czasem starsze niemowlęta w pozycji siedzącej); nie określa się więc postawy ciała, przebiegu krzywizn kręgosłupa (wykształcają się one po przyjęciu przez dziecko postawy pionowej, do tego czasu kręgosłup ma kształt litery C), osi kończyn dolnych, wysklepienia stopy ani też typu budowy. Natomiast ocena budowy ciała, układu kostnego, mięśni i stawów dokonywana jest w podobny sposób jak u dziecka starszego.

W badaniu skóry należy uwzględnić znacznie większą wrażliwość skóry niemowlęcia na bodźce zewnętrzne, co ma znaczenie dla spostrzegania wykwitów skóry (potówki, wyprzenia, żywoczerwone plamy na skutek dotyku rąk osoby badającej).

W pierwszym miesiącu życia należy pamiętać o zwracaniu uwagi na kikut pępowiny i skórę wokół niego (możliwość zakażenia - ropowica, krwawienia).

Wyraźną różnicę w porównaniu do starszych dzieci stanowi badanie głowy u niemowląt, przede wszystkim zaś ocena wielkości i uwypuklenia (lub zapadnięcia) ciemienia przedniego i innych ciemiączek oraz szwów czaszkowych. Ważne znaczenie posiada też ocena wielkości głowy (pomiar obwodu) w stosunku do klatki piersiowej i w stosunku do długości ciała.

Badanie jamy ustnej i gardła przeprowadza się w taki sam sposób jak w późniejszych okresach życia. Należy podkreślić, że badanie gardła u niemowlęcia ma mniejsze znaczenie aniżeli u dziecka starszego. Badanie to jest szczególnie trudne do wykonania z powodu fizjologicznego rozrostu tkanki limfa-tycznej pierścienia chłonnego gardłowego i dużego (w stosunku do jamy ustnej) języka. Zwraca się uwagę na czas i kolejność pojawiania się zębów mlecznych.

Szyję, jej ruchomość, symetrię i kształt najlepiej ocenić przy ułożeniu na brzuchu i „prowokowaniu” do skręcania i obracania głowy.

Istotne różnice dotyczą badania klatki piersiowej. Przede wszystkim, jest ono przeprowadzane w pozycji poziomej; opukiwanie płuc od strony kręgosłupa wykonuje się u dziecka leżącego na brzuchu; drżenie głosowe można określić w czasie płaczu. Z reguły nie opukuje się dolnych granic płuc i nie oznacza rozszerzalności dolnych granic płuc. Szmer oddechowy pęcherzykowy jest u niemowląt bardziej szorstki (fizjologicznie), co wynika z szerszego, w stosunku do wielkości klatki piersiowej, przekroju dróg oddechowych i cieńszych powłok klatki piersiowej.

107