img796

OD TŁUMACZA

Na szeroką skałę prowadzone są obecnie interdyscyplinarne badania nad tekstem, komunikacją, pragmatyką językową. Poszukiwania te mają niejednolity charakter i przyjmują za punkt wyjścia bardzo różne koncepcje teoretyczne. Można jednak wskazać pewne wspólne postawy i ogólne założeni przyjmowane przez większość badaczy zajmujących sięjtzw. ^analizą dvskursuXcheć-uebwyc.en iajzariazków miexlzy^wyj)owiedzia a JeiJcontekstem sytuacyjnym, społecznym i kulturowym, całościowe spojrzenie na tekst jako na swoistą, nieredukowalną strukturę, przesunięcie uwagi od zjawisk kodowych do_ konkretnych sposobów użycia języka, a także położenie nacisku na sprawczą rolę języka w kontaktach międzyludzkich. J,

Badania takie cieszą się sporą popularnością także na gruncie polskim. Ich inicjatorką była M.R. Mayenowa, która w latach 70. wiele uwagi poświęciła problematyce spójności tekstu i wywołała długotrwałą dyskusję nad tym zagadnieniem na konferencjach organizowanych przez IBL PAN w Warszawie (materiały z tych konferencji, organizowanych najpierw przez M. R. Mayenową, a potem przez T. Dobrzyńską, ukazały się w tomach: O spójności tekstu (1971), Semiotyka i struktura tekstu (1973), Tekst i język (1974), Semantyka tekstu i języka(1916), Tekst. Język. Poetyka (1978), Tekst i zdanie (1983), Teoria tekstu (1986), Tekst w kontekście (1990), Typy tekstów (1992), Tekst i jego odmiany (1996)).

Drugim ważnym ośrodkiem badań tekstologicznych jest UMCS, gdzie powstał specjalny zakład, zajmujący się teorią tekstu, i gdzie ukazały się takie tomy zbiorowe, jak Tekst. Problemy teoretyczne (red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Lublin 1998) i Tekst. Analizy i interpretacje (red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Lublin 1998). Zagadnienia struktury tekstu analizowane też były w środowisku językoznawców skupionych wokół Uniwersytetu Opolskiego (zob. np. zbiór Styl a tekst, red. S. Gajda, M. Balowski, Opole 1996).

Mimo bogactwa prac poświęconych poszczególnym zagadnieniom daje się odczuć pewien niedostatek prac syntetycznych, bilansujących dotychcza-

^<W

5