IMG70

ANEKS III: PARYŻ „SZKOŁY UCZUĆ

W trójkącie, którego wierzchołki stanowią: świat interesów (IV chausće cTAntin, rezydencja państwa Dambreuse), świat sztuki j artystów sukcesu (V, Faubourg Montmartre, ze Sztuką stosomti Amoux i kolejnymi siedzibami Rozanety) oraz dzielnica studencki (U, „Quartier latin” — dzielnica łacińska, początkowe miejsce pobytu Fryderyka oraz Martinona), można rozpoznać, w rzeczy sama, przestrzeń społeczną Szkoły uczuć¹. Świat ten jako całość jest obiektywnie określony przez relację opozycji — nigdy nie wspomnianą bezpośrednio w dziele — z jednej strony względem wielkiej dawnej arystokracji z „Faubourg Saint-Germain” (DI), często wspominanej przez Balzaca, zaś całkowicie nieobecnej w Szkole uczuć, z drugiej strony natomiast — względem „ludu” (I); te dzielnice Paryża które były miejscem najważniejszych wypadków rewolucyjnych»j r. 1848 nie są wspomniane w powieści (opis pierwszych zajść w „Quartier latin” (SU 28—29) oraz niepokojów w Palais-Royil dotyczy za każdym razem dzielnic stale przywoływanych w utworze). Dussardier, jedyny przedstawiciel „ludu” w powieści, pracuje początkowo przy ulicy de Clćry². W tej dzielnicy osiedla się również Fryderyk po przyj eździe z Nogent (ulica du Coq-Hćron).

„Quartier latin”, dzielnica studiów oraz „wchodzenia w życie” to siedziba studentów oraz gryzetek, których obraz społeczny właśnie wówczas zaczynał się kształtować (szczególnie dzięki Contes et Sou-

iChauiaee d'Antin

Przestrzeń Szkoły uczuć

[RÓSAŃtfTEl

©U IarnouimR¹^

DAMBREUSE;,;

PALAIJ

Faubourg Montmartre

ARNOUX2 j

jDUSSARDO^

R. Sl.-Thjyn**,

IESLAURIEF

Ouartiers popuiairesi

i Faubourg St-Germain

MARTINON

Napolćon ¹

7j FREDERIC 21

ARNOUX 3

FREDERIC 1

Ouartier

Latin*

1

Ten dopisek, przygotowany i dyskutowany na seminarium ze społecznej historii sztuki i literatury w Ecole normale supćrieure (1973), został zredagował) we współpracy z J.-C. Chamboredonem i M. Kajmanem.

2

Na skopiowanym tu planie Paryża z r. 1846 linie ciągłe ze strzałkami przedst* wiają trajektorie głównych bohaterów, których imiona zostały umieszczone w miej: scach ich zamieszkania. Linia przerywana biegnąca z północy na południe ukazuje granice strefy zajętej przez powstańców z r. 1848 i została wyznaczona na podstawa pracy C. SimonaPonsd; 1300 a 1900, Paris, Plon et Nourrit, 1900—1901.