Aneks I: Streszczenie „Szkoły uczuć%
porywem, zrywa najpierw z Rozanetą a następnie z panią Dambreu-J se, nie odnajduje również pani Amoux, która po bankructwie męża| opuściła Paryż. Wraca do Nogent, zdecydowany na małżeństwo! z małąRoąue - ta jednak jest już żoną jego przyjaciela Deslauriersa. f
Piętnaście lat później, w marcu 1867, odwiedza go pani Amoux|| Wyznają sobie nawzajem miłość, wspominają przeszłość. Rozstają! się na zawsze.
Upływają dwa lata. Fryderyk i Deslauriers robią bilans swych | porażek. Pozostały im tylko wspomnienia z przeszłości; najcenniejsi sze z nich, wizyta u tzw. Turczynki, to historia ucieczki: Fryderyk J umknął z burdelu przerażony widokiem tylu kobiet, będących do 1 jego dyspozycji, zaś Deslauriers zmuszony był za nim podążyć. „To J było może najlepsze ze wszystkiego, co mieliśmy w życiu” (SU-1 366), podsumowują.
§ę
Jlilll
• ,; Chętnie bywamy rewolucjonistami w literaturze i sztuce, a przynajmniej w to wierzymy, skoro uważamy za wielkie zuchwalstwo oraz niezwykły postęp to, co przeczy ideom akceptowanym przez Siwa pokolenia, które poprzedziły pokolenie dochodzące właśnie do dojrzałości. Jak dziś tak w każdym innym czasie, nabieramy się na słowa, entuzjazmujemy się pustymi frazami, żyjemy iluzjami. Co do polityki, to typy takie jak Regimbard czy Senecal spotykamy wciąż jeszcze i będziemy spotykać tak długo, jak długo ludzie będą ; chodzić do piwiarni i klubów; w świecie interesów i finansów asU zawsze są tacy ludzie jak Dambreuse lub Amoux; wśród malarzy -tacy jak Pellerin; Ilussonnet to nadal plaga redakcji. A przy tym wszyscy oni są dobrze osadzeni w swoich czasach, nie w naszych. ----- Mają jednak w sobie tyle z człowieka, że dostrzegamy w nich
charaktery niezmienne, w przeciwieństwie do postaci powieściowych skazanych na śmierć wraz ze swymi współczesnymi, stanowiące typ, który przetrwa swą epokę. A co powiedzieć o głównych bohaterach, Fryderyku, pani Amoux, Rozanecie, pani Dambreuse, Ludwice Roąue? Nigdy obszerniejsza powieść nie oferowała czytelnikowi takiej ilości postaci w równym stopniu wyróżniających się cechami charakterystycznymi.
R. Dumesnil, En marge de Flaubert, Paris, Librairie de France, 1928, s. 22-23.
Trzy miłości Fryderyka, panią Amoux, Rozanetę, panią Dambreuse, można by, nieco sztucznie, zamknąć w trzech pojęciach: piękno, natura, cywilizacja [...]. Oto centrum obrazu, miejsca oświetlone. Marginesy, cienie, postacie drugoplanowe to, z jednej