IMG10

118

wówczas 100 szt.. co dawniej praktycznie wykluczało możliwość pomyślnej realizacji pr* odnowieniowych, a po 1945 roku wymagało intensywnych zabiegów chemicznych przed podjęciem zalesienia. Również po roku 1990 powstanie wielkoobszarowych odłogów »y zwolilo masowe występowanie chrabąszczy, zmuszając do chemicznego zwalczania pędu ków i postaci dorosłych na terenach leśnych i zalesianych.

8.3.3. Szkodniki nadziemnych części sadzonek

8.3.3.1. Szkodniki igieł

Głównymi i charakterystycznymi dla upraw' szkodnikami igieł w uprawach sosnowych są ryjkowce - choinek szary, zmienniki, krótkostopka. oraz stonkowatc - wątlik sns-nowy i zmróźka sosnowa, a w młodych uprawach osnuja sadzonkowa (niesnujowatc). Igły są także niszczone przez owady, których szkodliwość wynika głównie z niszczenia prze/ nic innych organów drzew — pączków (skośnik tuzinek. zwójka sosnóweczka). łyka i miazgi na strzałkach (Sieciech niegłębek) lub koncentruje się głównie w młodnikach, średnio-wiekowych i starszych drzewostanach (boreczniki, czasem inne szkodniki z grupy tzw. pierwotnych szkodników sosny). Defoliacje w uprawach są raczej rzadkie, gdyż żer ston-kowatych i ryjkowcowatych. jakkolwiek może być silny, ogranicza się do ogryzania brzegów igieł, co prowadzi do brunatnienia i pokrywania kroplami żywicy części pozostałych na drzewach. Nadaje to uprawom zaatakowanym przez te owady charakterystyczny chory wygląd. Czasem w starszych uprawach owady przyczyniają się do masowego opadania

Uszkodzeni igieł sosny w uprawach (A - wg Kudeli, 1970; B-C wg Nunberga, 1964): A - choinek szary Brachydaras rncanus L , 8 - zmiennik brudny Strophosoma capitala De Geer, C - Sieciech ne-gląbefc PhHopadon plagiatu* Seriali. D - igkiwka sosnowa Thocodiplosis brachyntera Schw (z lewei strony igta zdrowa/. A-C uszkodzenia spowodowane przez postacie dorosłe. D - przez larwę

Rysunek 8.19

Rysunek 8.20

Niewyrośniete igły na pędach sosny uszkodzone przez larwy igłdwki sosnowej Tbecodiplosts brachyntera Schw. (tor B i Z Schną ider)

igiei. Jest to powodowane przez /.er krótknstopki i igtów-ki sosnowej, których larwy mszczą nasadową czyść igieł (rys. 8.19. 8.20).

Zmróżka sosnowa - Crypmcephahispini L. Postacie dorosłe żerują w sierpniu i wrześniu na 5-20-lel-nich sosnach, wygryzając w tegorocznych igłach jedną lub dwie długie rynienki. Igły brunatnieją, drzewka stają siy podatne na ataki smolika znaczonego. Larwy /mrozki żyją na powierzchni gleby, odżywiając siy prawdopodobnie martwymi fragmentami roślin.

Wątlik sosnowiec - Luperuspmicola Duft. Postacie dorosłe żerują w maju i czerwcu na igłach, wygryzając w nich rowki, ogryzają tez kory na młodych pędach. Larwa żyje w środowisku glebowym.

Choinek szary - Brachyderesrncanus L.Owady pojawiają >iy po przezimowaniu w ściółce. Żerują od końca kwietnia do października, uszkadzając brzegi igły na wzór nieregularnych ząbków pity. Kulminacja żeru przypada na maj i wrzesień. Jaja składane są do gleby w złożach po kilkadziesiąt sztuk. Samica składa do 1000 jaj. Larwy wygryzają głownie na dolnej stronic grubych korzeni sosny okrąglawc płaty kory. miazgi i tyka Następnie piaty te są powiększane i łączone ze sobą irys. 8.21 A). Przepoczwarczenie w glebie. Generacja I-roczna, młode chrząszcze pojawiają się na przełomie sierpnia i września Występuję w całej Polsce, niekiedy, zwłaszcza na gruntach porolnych i słabych siedliskach. maso-wo. Charakterystyczny jest dla starszych upraw i miodników 8—15-lclnich. S/kisly powoduje postać dorosła i larwa, choć ocena gospodarcza żeru larwy nie jest doklaJna. gdy / starsze drzewa, na których korzeniach przeważnie żeruje, nic reagują w uiJoczny sposób na uszkodzenia. Larwa przyczynia się jednak do osłabienia drzew, co uw iJjc/mą się skróceniem i przerzedzeniem igliwia, a także może ułatwić infekcję sosny przez huby korzeniową. Podobną biologię ma ryjkowiec Scythropus musicla Hbst.

Sieciech niegłębek - Philopedan(=Cneorrhinus) plagtiihi\ Sch.i¹ Post . rosie pojawiają się w końcu kwietnia i maju (rys. 8.21). Żerują przez cały sezon wegeta.y ny na sadzonkach drzew iglastych i liściastych. Na sośnic nagn/jją igły w nasadowa ./y ści. a nawet obcinają je zupełnie. Najgroźniejszy dla sadzonek i siewek iesi zer na strzał kach. na których płatowo ogryzają korę. miazgę i łyko iry s. 8.22¹ Niekiedy przecie - a łc strzałki. Uszkadzają także pączki. Żerują w nocy i w dni pochmurne W sini słone, c przebywają w powierzchniowej warstwie gleby. Jaja składane są do glch\ a larwę .■ na korzeniach traw. Generacja jednoroczna. Szczególnie zagrożone są przez >uv.e i uprawy l-2-letnie założone na słabych glebach piaszczystych oraz na teren uh. - , popr/.cdnio pożarem lasu. Przy masowym pojawić giną całe uprauy. a drzewka s n. żyły. na skutek uszkodzenia pączków przybierają krzaczastą tomtę 1'oJohn.i i zmiennik brudny i zmiennik leszczynowiec. ale z reguły mc us/kadzaią one st . nck. a igły ogryzają na całej ich długości.