IMG19

charakterystyczne dla poszczególnych gatunków, co zabezpiecza łączność osobnie • ncj populacji.

3.10.3. Rozmnażanie się owadów

3.10.3.1. Sposoby rozmnażania

Zasadniczym sposobem rozmnażania się owadów wynikającym z ich rozdzielń,, płciowości jest kopulacja, a następnie składanie jaj (rys. 3.110). Kopulacja u niektóry^ gatunków ma miejsce tylko raz w życiu, u innych jest powtarzana kilkakrotnie (np. k,_)rni ki. stonki), a odstęp między poszczególnymi aktami może hyc rożny, sięgający nawet kilku miesięcy. Od rozdziclnopłciowości. współżycia płciowego i jajorodności istnieją niżne wyjątki.

Rysunek 3.110

Kopiaci* u opas .ka sosnowca Barnie* conslncius Br (wg Habera. 1953)

Hermafrodytyzm występuje u much z rodzaju Termitoxenia. żyjących w gniazdach lermitów w krajach tropikalnych. Dość często występuje patologicznie ginandromorfiz.m polegający na tym. że u tego samego osobnika występują wtórne cechy płciowe zarówno samca, jak i samicy. Okazuje się ponadto, że i zapłodnienie nic zawsze jest konieczne w procesie rozrodu. Często bowiem zachodzi u owadów zjawisko dzieworództwa iparteno-genezy). czyli rozwoju organizmu z. niezapłodnionego jaja. Dzieworództwo może hyc sta-łc. prawic stałe, sporadyczne, cykliczne. Stale dzicworodnic. o ile nie ma w pobliżu żywiciela zastępczego (por. Entomologia leśna T. II. s. 352) rozmnaża się w Europie na daglezji zawleczona z Ameryki Pin. mszyca przybyszka daglezjowa. Prawie stałą dzicworodnością charakteryzują się komiki z rodzaju rozwiertek. u których samce są niezmiernie rzadkie.

^{Bu<kwa 1} 'unkcje ciała

wantm leśnych 135

Rysunek 3.111

Larwy szubargi rudonogiej Phylodecta rufipes De Geer na osice (lot. B. i Z Schnaider)

a nowe pokolenie rozwija się najczęściej z jaj niezapłodnionych. Sporadyczna dzicworod-ność występująca m.in. u brudnicy nieparki polega na odstępstwie w specjalnych warunkach od rozmnażania ohuplciowcgo. Cykliczna dzieworodność, pospolicie >pot\kana u mszyc, charakteryzuje się kolejnym następowaniem obuplciowych i dzicworodnych p<-koleń i inaczej jest zwana heterogonią. Jeśli w wyniku partcnogenczy rodzą \ię tylko uim-cc. to zjawisko takie nosi nazwę tclilokii, gdy tylko samec - arrenotokii. która |csi na|bar-dziej rozpowszechniona. Rzadko z. jaj niezapłodnionych rodzą się obie płcie lamfitoku Szczególnym przypadkiem partenogenezy jest pedogeneza występująca wyjątkowo u nielicznych gatunków, a m.in. u larw muchówek z rodzaju Miostur, żyjących pod korą obumarłych drzew liściastych. W procesie pedogcnczy z komórek jajowych larw rozwijają się (oczywiście bez zapłodnienia) wewnątrz ciała osobników rodzicielskich młode larwy nowego pokolenia. Larwy początkowo niszczą wewnętrzne organy larw macierzy siych Później przerywają ich skórę i wydostają się na zewnątrz. W ten sposób może rozwiną, «>e wiele pokoleń, zanim nastąpi przcpoczwarczcnie. a następnie wylot postaci dorosły,h ty,h

much.

U owadów, np. mszyc, występuje także żyworodnośc tpchwa jcsi    J

kształcona w macicę) luhjajoż.yworodność.gdy lak w przypadku o.oiim ¹¹ •*'-gicj. u której w ciele samicy są już wykształcone młode larwy opuszczające chonon >

chmiast po złożeniu jaj (rys. 3.111).