IMG$98 (2)

niki socjodramatyczne i decyzji grupowej oraz techniki „burzy Jtiózgów”), a także błędy i granice w stosowaniu tego rodzaju technik; natomiastrczęść końcową rodziału poświęcam omówieniu sposobów mobilizacji i wspomagania uczniów trudnych.

1. PODSTAWOWE ZADANIA GODZIN WYCHOWAWCZYCH

Nauczyciel, oddziałując na uczniów w czasie godzin wychowawczych pod kątem zapobiegania przejawom nieprzystosowania społecznego i ich zwalczania, zobowiązany jest do spełnienia w zasadzie takich samych zadań, jakie wykonać musi w swej pracy ze wszystkimi uczniami w klasie. Po prostu wszelka niemal działalność podczas godzin clo dyspozycji wychowawcy klasy nie ma charakteru odosobnionego, to znaczy nie ogranicza się wyłącznie do oddziaływań na uczniów trudnych, chociaż z myślą o nich jest organizowana. Obejmuje zazwyczaj swym zasięgiem ogół uczniów danej klasy.

Do podstawowych zadań, jakie ma do spełnienia wychowawca klasy, należą:

—    wyposażenie uczniów w wiedzę społeczną z zakresu zagadnień społeczno-moralnych, ideowopolitycznych i filozoficzno--światopoglądowych;

—    poznawanie i rozwiązywanie sytuacji trudnych w życiu klasy, związanych z zachowaniem i nauką uczniów;

—    aktywizowanie uczniów w konkretnej działalności społecznie użytecznej dla dobra klasy, szkoły i środowiska.

Wyposażenie uczniów w wiedzę społeczną, czyli zapoznawanie ich z różnymi problemami ideowo-społecznymi nie jest bynajmniej zwykłym dublowaniem lekcji języka polskiego, wychowania obywatelskiego czy historii. Podczas godzin wychowaw-' czych nie omawia się bo Wiem zagadnień ideowo-społecznych zgodnie z ustalonym odgórnie programem szkolnym, lecz z uwzględnieniem wspólnych zainteresowań uczniów i odczuwanych aktualnie potrzeb życia społecznego, kulturalnego, politycznego czy

gospodarczego. Może się oczywiście zdarzyć, że pewne tematy bądą się powtarzać, ale z pewnością omówi się je z innego (nowego) punktu widzenia i z głębszym przeświadczeniem o ich znaczeniu dla całokształtu wiedzy współczesnego człowieka.

Problemy ideowo-społeczne obejmują zagadnienia moralno-spo-łeczne, społeczno-polityczne i filozoficzno-światopoglądowe. Zagadnienia moralno-Społeczne dotyczą zwłaszcza norm i reguł postępowania moralnego; następstw ich nieprzestrzegania i korzyści, jakie wynikają dla ludzi w przypadku pozostawania w zgodzie z nimi. Zagadnienia społeczno-polityczne związane są przeważnie z dawnymi i współczesnymi dziejami naszego narodu i państwa, a zwłaszcza aktualnymi wydarzeniami w kraju. Do zagadnień tych należą problemy funkcjonowania różnych instytucji społecznych ‘i państwowych, przynależności do organizacji społeczno-politycznych, upowszechniania oświaty i kultury, a także problemy związane z rocznicami o charakterze społeczno--politycznym itp. Najtrudniejsze do omówienia z uczniami są zagadnienia filozoficzno-światopoglądowe dotyczące takich między innymi tematów, jak szczęście w życiu człowieka, tolerancja a fanatyzm religijny, sens życia, człowiek jako wartość najwyższa, humanizm w dobie postępu naukowo-technicznego. Omawianie wspomnianych tematów jest celowe wówczas, gdy uczniowie naprawdę są nimi zainteresowani.

Nie mniej ważnym zadaniem nauczyciela podczas godzin wychowawczych — w porównaniu z wyposażaniem’ uczniów w wiedzę społeczną — jest poznawanie i rozwiązywanie sytuacji w życiu klasy, związanych z zachowaniem i nauką uczniów. Polega ono zazwyczaj na omawianiu i analizowaniu pojawiających się w klasie trudności wychowawczych. Wymaga od nauczyciela dużej wnikliwości psychologicznej i szczególnego taktu pedagogicznego. Chodzi szczególnie o to, aby umiał on uszanować godność osobistą uczniów i potrafił zrozumieć ich psychikę, którą dużo łatwiej wzbogacać wykorzystując pozytywny program oddziaływań wychowawczych, niż w wyniku stosowania środków przymusu, a zwłaszcza zbyt ostrego rygoru szkolnego.

Ważne jest, aby omawianie i analizowanie niedomagań uczniów w zachowaniu i nauce nie przerodziło się podczas godzin wychowawczych w zwykłe pouczanie lub moralizowanie, co ma

149