IMG 00 (4)

IV. Określanie miąższością

A. Sposoby przeznaczone dla drzew leżących

Do pomiaru drzewa stojącego można zastosować każdy wzór przydatny dj_a drzewa Jeżącego

a)    wzór środkowego przekroju - V = g^h

b)    wzór Hossfelda    - V = 0.75

c)    wzór Smaliana    - VaQ,5g₀fi

⁺

d)    wzór Newiona    - V =---• h

o

Zauważmy, że jeżeli miąższość drzewa stojącego przedstawimy w zorem:

to wzory dendrometryczne oparte na jednym przekroju zakładają stałą wielkość liczby kształtu We wzorze irodkowego przekroju przyjęte jest założenie, że właściwa liczba kształtu oparta na przekroju z połowy wysokości drzewa jest równa 1; we

wzorze Hossfelda właściwa liczba kształtu oparta na przekroju z ^ wysokości drzewa jest równa 0.75, a we wzorze Smaliana absolutna liczba kształtu jest równa 0.5.

WroTy dendrometryczne dla drzew leżących mają ograniczone zastosowanie do pomiaru drzew stojących Wzór Smaliana oparty na przekroju podstawy, a więc przekroju stosunkowo łatwym do pomierzenia, cechuje się bardzo małą dokładnością. W pozostałych wzorach zawarte są przekroje położone w wyższych partiach pma. a w ięc są to przekroje, do których określenia należałoby - w przypadku drzew stojących - zastosować pośredni pomiar grubości. Niedogodności wynikające z przeprowadzenia pomiarów zdecydowały o tym, te wzory dendromctryczne przydatne do pomiaru drzew lezących nic znalazły powszechnego zastosowania do pomiaru miąższości drzew stojących

B. Określanie miąższości za pomocą tablic liczb kształtu i wysokości kształtu

1 Tablice hczb kształtu i wysokości kształtu dla drzew

Miąższość drzewa można określić wzorem:

Ze wzoru wynika, ze do określania miąższości drzewa wymagana jest znajomość picrśmcy i wysokości drzewa, a więc cech. które łatwo jcsl /.mierzyć, oraz pterśnicowc) liczby kształtu lub wysokości kształtu Problem określania picrśnico-

*^{n l,c}*- '^c5Zta*^tu '^{ub w}ysokośc\ kształtu rozwiązują nam zbudowane, najczęściej _;i obszernym materiale empirycznym, tablice liczb kształtu łub tablice wysokości wtJw dla drzew Tablice zawierają przeciętne wartości tych cech dla określonych umiarów drzewa.

Zwykle jedną z tych cech. na których oparte są tablice liczb kształtu, jest wyso-icłt drzewa W takim wypadku na podstawie tablic liczb kształtu można opracować afcbcc wysokości ksztahu. Dlatego w dalszej analizie zajmować będziemy się tablicami liczb kształtu.

Najprostsze tablice podają liczbę kształtu określonego rodzaju tylko w zależności od gatunku drzewa i wysokości. Tablice takie dla niektórych gatunków drzew awarie są w „Przewodniku techmczno-leśnym" wydanym pod redakcją F Krzysika >F Ochrymowicza (1950). Tablice te są wprawdzie proste, ale mało dokładne Dokładniejsze są tablice, które podają liczbę kształtu w zależności od gatunku drzewa, pierśnicy i wysokości (tab. 12). Na podstawie takich tablic zostały opracowane tablice miąższości Grundnera-Schwappacha (1906) oraz tablice Radwańskiego (patrz Czuraj, Radwański. Strzemeski 1960) V» tablicach tych dla niektórych gatunków drzew uwzględniono dodatkowo wiek drzewostanu Dla sosny opracowano oddzielne tablice dla wieku do 80 lat i oddzielne dla wieku ponad 80 lat

Za najdokładniejsze można uznać tablice, które podają liczbę kształtu w zależności od gatunku drzewa, wysokości i ilorazu q₂ Tablice takie opracował w Austrii Scłu/Fcl (1899. 1905. 1907 i 1908). Duża dokładność tych tablic wynika stąd. ze przy ich budowie uwzględniono iloraz q₂, a z cechą tą bardzo silnie związana jest pimmcowa liczba kształtu. Tablice Schiffla - ze względu na duże trudności występujące przy pomiarze ilorazu q₂ - nie znalazły praktycznego zastosowania

Tabela 12

Wyciąg z tablic liczb kształtu Radwańskiego

Sosna; wiek do 80 tal, liczba fcUBJftu pwtwy

	PierSnica w cm			Wysokość		PierinHM » cm
37	38	39	40	drzewa w m	41	42	43	44
0.416	0.415	_	_	17	-	-	-	-
0.419	0.416	0.418	—	18	—
0.421	0.418	0.418	0.419	19	—
0.423	0.423	0.423	0.422	20	0.424
0.425	0.428	0.426	0.424	21	0.426	0.426	-	-
0.431	0.429	0.430	0.430	22	0.430	0.430	0.426	—
0.433	0.433	0.433	0.432	23	0.431	0.413	0.431	0.432
0.434	0,434	0.432	0.431	24	0.424	(14.30	0.430	0.4.30
0.432	0.430	0,432	0.430	23	0.4.30	0.430	0.430	0.431