IMG627

300 Antropologia strukturalna

pięć obrazów wystarczyłoby, jeśli nie dla uzyskania całościowej informacji, to przynajmniej dla zapewnienia nas, Je żaden ważny mebel nie został pominięty.

Nie sposób natomiast dostatecznie mocno podkreślić absolutnej konieczności uwzględnienia wszystkich wariantów, które zostały zebrane Jeśli komentarze Freuda o kompleksie Edypa są, jak uważamy, nieodłączną częścią mitu Edypa. pytanie o to, czy spisany przez Cushinga mit Zuni jest dostatecznie wierny, by należało go uwzględniać, nie ma sensu. Nie istnieje wersja „prawdziwa", której inne byłyby kopiami bądź zniekształconymi odbiciami Wszystkie wersje należą do mitu.

Możemy teraz zrozumieć, dlaczego wiele badań z mitologii ogólnej dawało zniechęcające rezultaty. Przede wszystkim komparatyści chcieli wybierać wersje” uprzywilejowane, miast uwzględniać wszystkie. Ponadto, jak widzieliśmy, strukturalna analiza j e d ń e j odmiany jednego nutu" spisanego w jednym plemieniu (a niekiedy' nawet'' w jednej wiosce) prowadzi do schematu dwuwymiaro-" w ego. Z chwilą gdy korzysta się z wielu wariantów tęHg samego mitu z jednej wioski czy jednego plemienia, schemat staje się trójwymiarowy, a jeśli chce się poszerzać porównanie^ liczba wymaganych wymiarów rośnie tak szybko, że nie można już ujmować ich w trybie czysto intuicyjnymy Nieporozumienia i banały, które zbyt często są wynikami mitologu ogólnej, biorą się zatem z nieuwzględniania,j wymaganych wielowymiarowych układów odniesienia; uważa się naiwnie, że można je zastąpić przez systemy dwu- lub trójwymiarowe. Prawdę mówiąc mało jest nadziei na to, że mitologia porównawcza będzie mogła się rozwinąć, nie korzystając z symboliki matematycznej, stosowalnej do systemów wiek)wymiarowych, zbyt złożonych dla naszych tradycyjnych metod empirycznych.

W latach 1952—1954¹ próbowaliśmy sprawdzić wyłożoną skrótowo na poprzednich stronach teorię, dokonując wy* czerpującej analizy wszystkich znanych wersji mitów Zuni o pochodzeniu i wyłonieniu (Cushing 1883 i 1896. Steven-son 1904. Parsons 1923. Bunzel 1932, Benedict 1934). Uzupełnieniem tej analizy jest porównanie otrzymanych rezultatów z podobnymi mitami innych grup Pueblo, zarówno wschodnich, jak zachodnich; wreszcie przeprowadzone zostały wstępne badania mitologii Równin. Za każdym razem rezultaty dostarczały potwierdzenia hipotezom. Mitologia północnoamerykańska nie tylko wyszła z tego doświadczenia jak gdyby oświetlona po nowemu, lecz nadto zdołaliśmy dostrzec, a niekiedy też określić, operacje logiczne typu zbyt często pomijanego bądź tez obserwowane w dziedzinach bardzo odległych od naszej. Niepodobna tu wdawać się w szczegóły; ograniczymy się do przedstawienia niektórych wyników.

Nadmiernie uproszczona tablica mitu Zuni o „wyłonieniu’' miałaby następujący wygląd ogólny:

ZMIANA

śmierć

Mechaniczne Wyłonienie pod stosowanie roś- przewodem lin (drabiny, by Ukochanych wyjść ze świa- Bliźniąt tów niższych)

Kazirodztwo    Wytępienie

brata i siostry ludzkich dzieci (pochodzenie    przez bogów

wody)    (przez utopie

nie)

Odżywcze sto- Migracja prasowanie dzikich wadzona przez roślin    dwóch Newek-

we (klownów obrzędowych)

Złożenie w b-fierzebrata i siostry (by o-

Magiczny turniej wydany Ludowi Rosy (zbieracze przeciw ogrodnikom)

trzymać zwy

cięstwo)

W y korzystanie roślin uprawnych jako pożywienia

Adopcja brata i siostry (w zamian za kukurydzę)

Okresowy charakter czynności rolniczych