IMG21 (7)

Rysunek 8.285

Żer drwalmczka Saksesena w drewnie (lot S Kinelskil

t,

iSlS

Rysunek 8.286

Żer rozwiertka nieparka w drewnie (wg Nunberga 1964)

340

Drwalmezck Sakscsen.i test gatunkiem politagicniym zasiedlającym z.mm no drzewa liściasto. |ak i iglaste, i szczególnie dąb. huk i olszy szarą. Może wyrządzać s/ktsly techniczne w nie wywiezionym z lasu. pozostawionym w eicniu surowcu drzewnym irys. X.2X5l.

Rozwiertek nieparek (nieparek pospolity) - Ab-Ifborus Jispar F. Rójka przypada na kwiecień i maj. Zasiedla świeżo ścięte pnie. pniaki, gałęzie, żywe. ale osłabione drzewa. Samica wygryza prostopadły chodnik wejściowy do drewna o średnicy 1.5 mm i głębokości do fi cm Wprowadza do chodników zarodniki grzybni. Od chodnika wejściowego wygryza następnie wąskie, o średnicy 0.5 m. chodniki lęgowe I rzędu, przebiegające płaszczyzną słoja rocznego, przeważnie poprzecznie do włókien, czasem skośnie, a od nich wzdłuż włókien chodniki lęgowe II rzędu.

Niekiedy tc ostatnie rozwidlają się palczasto od chodników lęgowych I rzędu (rys. 8.286). Długość chodników lęgowych II rzędu jest niejednakowa, a ich szerokość wynosi 1.5 mm. Jaja są składane w chodnikach lęgowych II rzędu kupkami. Larwy, które lęgną się po około 7-10 dniach, odżywiają się grzybnią, a w chodniku leżą jedna za drugą. Samica w tym czasie stale usuwa z chodników ekskrementy larw. Młode chrząszcze lęgną się latem, ale pozostają i zimują w żerowisku.

Tam tez następuje zapłodnienie. Jest tylko jedna generacja w roku. Ma niewielu wrogów naturalnych, są to głównie drapieżne chrząszcze (por. Entomologia leśna T. I. rys. 2.7).

Rozwiertek nieparek najczęściej występuje na dębie, buku i olszy, rzadziej na innych liściastych, a sporadycznie na iglastych.

Jest więc polifagicm. Spośród wszystkich rozwiertków jest jako szkodnik techniczny drewna najgroźniejszy, gdyż występuje najliczniej i zasiedla stosunkowo mało osłabione drzewa oraz bardzo różnorodny materiał drzewny leżący. Może atakować zupełnie młode drzewka, stając się nawet szkodnikiem fizjologicznym.

8.14.3. Kontrola liczebności, profilaktyka i zwalczanie szkodników dębu

W Polsce me prowadzi się bieżącej kontroli liczebności szkodników dębu. Kontrola taka może być jednak uzasadniona narastającym zagrożeniem lasu ze strony brudnicy mc-

parki, kuprów ki rudnicy, zwójki rtcloncczki. pięd/tka prz.cdz.imka. pięd/ika sicwicraka. zimowiska ogołolniaka - Erannu defoliaria L. oraz szczotecznicy szarawki.

Kontrola brudnicy nieparki opiera się na obserwacji rójki motyli, ustaleniu liczebności samców przylatujących w jednostce czasu do pułapek fcromonnwych lub motyli przylalu-lacych w jednostce czasu do specjalnie usytuowanych lamp rtęciowu-kwarcowych. ustaleniu średniej liczby /loży jaj na pniach drzew i średniej liczby jaj w złożu lub też liczbę jaj ustala sic na podstawie ciężaru złoża jaj (lab. 8.22), Uzyskane dane o liczebności jaj porównuje się z, liczbami krytycznymi (zagrożenie żerem zupełnymi i podejmuje decyzje dotyczące zwalczania (tab. 8.22.8.23).

Kontrola kuprówki rudnicy oparta jest na liczeniu gniazd zimowych (listopad) oraz na analizie ilościowej gąsienic w gniazdach (na przedwiośniu). W celu ustalenia liczby zimujących gąsienic należy umieścić gniazda w laboratorium, w fotoeklcklorach. celem zwabienia owadów do ekranu świetlnego. Można też liczyć gąsienice, rozrywając gniazda (należy pamiętać, żc wioski gąsienic wywołują oparzenia skóry) lub szacować ich liczbę na podstawie ciężaru gniazd. Dopuszcza się tez kontrolę liczebności przez odiów motyli do światła lub fcromonowych pułapek, analizę płodności poczwarek samic, kontrolę liczebności jaj na liściach.

Wstępna kontrola liczebności zwójki zieloncczkt oparta jest na obserwacji stopnia uszkodzenia koron drzew przez gąsienice. Można w tym samym czasie obserwować lot motyli w godzinach popołudniowych, zwłaszcza samców, oraz odławiać owady do światła niezbyt silnej. 500-watowej żarówki. Zasadniczą kontrolę liczebności zwójki przeprowadza się w październiku i listopadzie. Pozyskuje się wówczas pędy długości I m. z górnej, środkowej i dolnej części korony drzew przeciętnych. Na pędach oblicza się liczbę pączków. liczbę zdrowych złoży jaj zwójki. Stopień zagrożenia określa się jako iloraz liczbowy zdrowych złoży jaj (J) w stosunku do liczby pączków iP). Żer całkowity jest przew idywany. gdy:

J: P= I.

Tabela 8.22

Średnia liczba jaj brudnicy nieparki w zależności od ciężaru złoża jaj (wg llinskiego i Tropina. 1965)

Ciężar złoża (mg) 10		50	100	200	300	400	500	600	700	800	900	1000
liczba »a»	12	58	125	250	375	500	625	750	875	1000	1125	1250

Tabela 8.23

Liczby krytyczne dla jaj brudnicy nieparki (wg llirtskiego i Tropi na. 19651

Wiek drzewostanu (lala)	10	20	30	40	50	60	70	80	90	100
średnia liczba jaj	150	350	550	800	1000	1300	1700	2200	2800	3300