42396 IMG71 (9)

Rysunek 8.154

Zwójka świerkóweczka Asthaenia pygmaeana Hb (wg Kudeli, 1970): A - postać dorosła, B -żer gąsienic na pędzie świerka

A

łych oprzędach - żerują na igłach, przegryzając je na wylot. Kał jest usuwany z żerowiska i gromadzi się na oprzędach (rys. 8.154). W końcu lipca i sierpniu gąsienice opuszczają się na przędzy do ściółki, lam zimują i przepoczwarzają na wiosnę. Wg Kudeli (1970) część gąsienic przepoczwarza się na drzewach w luźnych oprzędach. Najsilniej rozmnażają się w drzewostanach 30-70-lctnich. co prowadzi do prześwietlenia koron, strat przyrostu i podatności drzew na ataki szkodników wtórnych.

Osnujka (= zasnuja) świerkowa - Cephalcia abielis L. Osnujka świerkowa roi się od połowy kwietnia do początków czerwca (rys. 8.155). Rójka odbywa się w dniach ciepłych i słonecznych, przy czym pojaw samców wyprzedza pojaw samic o około 1 tydzień. Kopulacja odbywa się na pniu. w czasie wędrówki samic ze ściółki w koronę drzewa (samice latają niechętnie), na roślinach runa. w miejscu gdzie samice opuszczają ściółkę. Jaja są składane na pędach wierzchołkowych świerków, najczęściej w wieku od 40 do 120 lal. na górnej stronic zeszłorocznych igieł. W złożu w kształcie nieregularnych rzędów znajduje się 4-12 ciemnozielonych jaj wciśniętych w podłużne, rynienkowate nacięcie zrobione przez samicę w igle i powleczonych czarną kleistą wydzieliną gruczołów kitowych

Rysunek 8.155

świerkowa Cfph.ilcu .ipielis

1    ssą Kudeli. 1970) A - samica B samiec

Heniem samica składa 40 4 20 |aj.

Siadium jaja trwa nk. 3 tygodni, pr/s c/ym w tym c/usic barwa jaj pr/cchod/i w szarozieloną. Wylęgłe larwy wędrują w ro/widlcma pędów i lain sporządzają wspólny kulisty oprzęd średnicy 20-30 on. w którym przebywa 40-50 larw. ka/d.i w oddzielnej komorze zrobionej z przędzy. Larwy żerują na igłach l-3-lelnich pędów przez 5-7 tygodni, a żer postępuje od wierzchołka w dół korony. Pędy tegoroczne oraz pączki nie są uszkadzane. W tym czasie oprzędy wypełniają się i pokrywają kałem wyrzucanym z niteczek przez żerujące larwy (rys. 8.156). W końcu sierpnia, gdy larwy osiągną 25-30 mm długości, opuszczają się na przędzy lub spadają / koron i zagrzebują w glebie mineralnej do głębokości 5-30 cm. tworząc w niej owalne kolebki. W glebie przebywają w stanie diapau/y przez 2. 3. a nawet 4 lata i przepoczwarzają na kolejną wiosnę. U larw. które będą pr/cpoczwar-czac się na wiosnę, już na jesieni poprzedniego roku pojaw iają się „oczy imagmalnc" ry s 8.I57). Stadium poczwarki trwa 2-3 tygodnie. Generacja jest więc zwykle 3-lctnia. czasem

2    lub 4-letnia.

Najważniejszymi wrogami naturalnymi są owady pasożytnicze - /wtaszcza kruszs nck leśny, i gąsienicznikowate Xenoschesis fukipes Grav.. Apechlis ąuadnilenu::., Thom>. rączyeowatc, drapieżne mrówki, pająki, wielblądki. biedronki oraz liczne ptaki owado/er-nc i dzik.

Osnujka .świerkowa jest groźnym szkodnikiem świerka w górach Europy Środkowe atakując głównie drzewostany 60-90-letnie. Gradacja rozwija się powoli i utrzymuje bardzo długo, z reguły na południowych i zachodnich zboczach, w ni/s/ych położeniach górskich. Ponieważ pączki i tegoroczne pędy nic są uszkadzane, przeto świerk rccencrute Je dynie chroniczne gradacje i powtarzające się deloliacjc prowadzą do wyj/..-'.: ., -drzew, rzadziej do zamierania całych drzewostanów.

Osnujka północna - Cephalcia anrnsis Panz. Biologią pr/yp.......    - s.

świerkową (por. Entomologia leśna T. I. tab. 8.I5). Rojka zaczyna się w jsk • i trwa do końca czerwca. Jaja są składane pojedynczo, początkowo na /c>"    \    -

igłach, później na tegorocznych. Larwy żerują w pojedynczych oprzędach. główni.- i.< , dach tegorocznych (rys. 8.158). W końcu sierpnia spadają one / drzew i /agi > hic mineralnej na głębokości 5-30 cm. W Polsce dotychczas bardzo rzadko ohsot w