IMG20

138

138

Rysunek 8.50

Uszkodzenia sadzonek sosny i z*, korek czarny (A - wg Kudeli, 1970, pozostałe wg Nunberga. 1964) A -żer zakorka czarnego, B - schemat żeru zakorka. C - schemat zeru szelinlaka. O - zakorek czarny Hy-lastes aler Payk.

D

niej złożonych chrząszcze młodej generacji pojawiają się ju/ w końcu lala (po 6 tygodniach rozwoju), opuszczając żerowisko okrągłym otworem. W latach chłodnych i deszczowych rozwój larw dochodzi do 4 miesięcy. Młode chrząszcze prowadzą żer uzupełniający aż do nastania chłodów jesiennych, kiedy udają się na zimowisko do ściółki. Chrząszcze żyją 2-3 lata. Generacja jest jednoroczna. ale w związku z długim okresem składania jaj. w różnych porach roku spotyka się różne stadia rozwojowe smolika. Z tego powodu oprócz postaci dorosłych zimować też mogą larwy, a wówczas cały ich rozwój trwa 7-11 miesięcy.

Populacja smolika znaczonego regulowana jest głównie przez pasożytnicze błonkoskrzydłe, z których najliczniejszymi są przedstawiciele rodziny męczelkowatych - Bracon hy lobii Ratz. i Coeloides sordi-da lor Ratz.

Smolik znaczony jest rozpowszechniony w całej Polsce w zasięgu sosny. Zasiedla drzewa osłabione i chore, gdyż zdrowe wykazują silną reakcję obronną, jaką jest zalewanie /.łożonych jaj żywicą Najważniejszymi przyczynami osłabienia są uszkodzenia i choroby systemu korzeniowego (wadliwe sadzenie - z podwiniętym korzeniem palowym, uszkodzenia przez pędraki, działalność opieńki miodowej), mniejsze znaczenie mają pożary upraw . Chodniki larwalne smolika obejmują cały obwód strzałki drzewa, powodując jego zabicie. Zaatakowane drzewka łatwo zauważyć w uprawie, bowiem ich igliwie brunatnieje.

Szkodliwe owady i ochrona produkcji leśnej 139

Rysunek 8.51

Chodnik macierzysty zakorka czarnego (wg Nunberga. 1964)

a gałązki wyginają się ku dniowi. Pr/.y malej liczbie larw drzewka charakteryzują się krótkim i bladym igliwiem. Żer postaci dorosłych jest znacznie mniej szkodliwy, prowadzi do osłabienia drzew.

Zakorek czarny - Hylastes ater Payk. Roi się od marca do maja. Chrząszcze prowadzą żer uzupełniający na strzałkach sadzonek lub grubych korzeni, wgryzając się pod korę (rys. 8.50). żerują także pod korą lcż.aniny (od strony gleby), gdzie wygryzają płatowe przestrzenie z palcowatymi występami. Jaja składane są pod korą pni. na grubych, obumierających korzeniach, leżących kłodach i gałęziach, na ich dolnej, stykającej się z. glebą stronic. Bardzo rzadko jaja są składane w okolicy szyi korzeniowej drzew obumierających, także na porażonych przez opieńkę miodową lub uszkodzonych przez suszę korzeniach drzew żyjących. Chodnik macierzysty pojedynczy, w części nasadowej rozszerzony (rys. 8.51). Nyże jajowe w nieregularnych odstępach, chodniki larwalne długie, splątane zc sobą. Żer larw nic ma znaczenia gospodarczego, gdyż odbywa się na obumierającym materiale drzewnym i lezaninic. Szkodliwy jest żer uzupełniający i regeneracyjny, którego konsekwencją icst. tak jak w przypadku szeliniaków. usychanie sadzonek w 2—4-letnich uprawach iglastych.

Podobną biologią charakteryzują się: zakorek mały. zakorek wąski oraz drzewisz owłosiony (rys. 8.52). Ten ostatni gatunek jest szczególnie charakterystyczny w uprawach sosnowych na glebach piaszczystych. Wczesną wiosną pod korą świeżych pniaków siwn* -wych znajdują się liczne jego okazy składające jaja.