IMGD99

John C. TUrncr

John C. TUrncr

i wwtośa regulujących ich opinie i zachowania w obszarze wspólnego inierenu Sfcubura danej grupy powinna się kształtować jako rezultat wzajemnej interakcji i wp|y. »v Z reguły zatem grupę definiowano jako pewien (zwykle mały) zbiór jednostek mogących (co nie jest jednak konieczne) zajmować zróżnicowane pozycje strukru-ralne w odniesieniu do innych oraz pozostających w stosunkach interakcji „twar^ w twarz", .przyciągania” i wpływu. Teoria ta może być określona mianem modelu

Nic jkgawątpfiwości. iż członkowie grup społecznych definiują siebie jako | grapę, wchodzą we wzajemne interakcje i kształtują strukturę społeczną. Ważną różnicą między koncepcjami spójności i identyfikacji społecznej jest wyjaśnienie psychologicznych wyznaczników osobistej akceptacji członkostwa grupowego. Zajmujemy się maj członkostwem grupowym jako stanem psychologicznym, a nie formalnoinsy. racjonalnym, z naciskiem na poczucie wspólnoty (togethemess), świadomość ..my" lub przynależność, wskazujące na tworzenie się grupy w sensie psychologicznym. Jakie są konieczne i wystarczające warunki do tego. by jakiś zbiór jednostek czai

się grapą i zgodnie działał?    ______________

i^Hodei Spójności Spolecztiei zdaje się akcentować, iż przynależność grupowi jg podstawę uczuciową.gaklada^nTjak wskazuje sama jego nazwa, iż jednostki Ugrają razrilrdzięki spójności. Odzwierciedla ona wzajemne „ciążenie" członków ku sobie, ku grupie jako całości i ku działaniom grupowym. Lott i Lott (1965) sagemwali jednak, iż bywa ona najprościej i chyba naj właściwiej rozumiana jako interpersonalna atrakcyjność oparta na bezpośrednich łub pośrednich nagrodach, jakie członkowie .negocjują" dla siebie. Wymienieni autorzy definiują spoistość jako ct-|| grapy, wynikającą i liczby i siły wzajemnie pozytywnych postaw wśród członków grapy Pojęcie to implikuje zatem, iż jednostki stają się grupą, o ile rozwijają wzajemne i pozytywne więzi emocjonalne: przynależność grupowa oznacza tu uczu-de jednosrek wobec siebie, a zwłaszcza to, czy lubią się one wzajemnie. BBwtetefffiliSfrSpelecznci zakłada z kolei, że psychologiczne członkostwo*' | JfcSpnwe rpą print*jyyzystkim podstawę pmepcyjną lub poznawczą:j\lak zobaczymy. ffljHBgęan, że jednostki nadają kształt własnej percepcji saifTycn siebie i innych, posługując - ę abstrakcyjnymi kategoriami społecznymi, że intemalizują te kategorie jśo aspekty obrazów własnej osoby oraz że społecznopoznawcze procesy związane yMąrani własnej osoby wywołują zachowanie grupowe. Pytanie wyznaczające ę^jwdeżność grupową nie brzmii^zyTOWszrihnychyłtcż „kiffl-jeSlpTT). Chodzi o to. jak postrzegamy i definiujen^cnJtyrTrśIebieTanie otoTco czujemy wobec innych.

istnieją co najmniej cztery powody uzasadniające rozróżnienie j-jĘftof raWem Spójności i Identyfikacji Społecznej oraz przemawiające za tym orani.

poznawcza jest zgodna z większa liczba danych empi-zaloz^om nie jcst jużpewne. że na przykład^ ^raf^tegaijea warunkiem koniecznym i zara/em wystarczającym do powstania

grupy* tymczasem jama percepcja wspólnej; kategorii członkostwa może spełniać -rtą-RTyarunki. yylimo wszystko możemy nie wykazywał! tak silnej tendencji do -j^gmrśię z ludźmi, których lubimy, jak lubić ludzi, których postrzegamy jako ^wiązanych z nami. Kwestia ta będzie aktualnie omawiana.

Rn drugie - pojęcie identyfikacji spoleczrtcj. zdaje.się dostarczać pewnej henry* _styiżBĘreff!plana^nej~inlegracji cech zachowań wewnątrz- rzewriąlrzgrupowych w terminach dwóch procesów przyczynowych bezpośrednio z niego wynikającycST Pierwszy dotyczy poznawczego funkcjonowania kategoryzacji spoleczn^tr Bmgr iyjSjwsiąd, iżłozszerzając obraz samego siebie, rozszerzamy zarazem sferę oiUSliy-^amtnftó^\vow~żwhjzanych- z identyfikacją społeczną. W szczególności potrzeba korzystffiEjMmciocenyTizasadnia "społeczne porównania' mające na celu odróżnienie siebie od innych w kategoriach pozytywnie ocenianych cech grupowych oraz odróżnienie czyjejś własnej grupy od innych grup - tym samym potrzeba ta odgrywa pewną rolę zarówno w zachowaniu wewnątrz-, jak i zewnątrzgrupowym.

Po trzecie - definicja poznawcza ma oryginalne implikacje tęoieiymaa tha-dnweKfifla pewnych elementarnych zagadniefl psychologu społecznej, takich jak: iworffiruiTsię gftip. różnica międz'y~faćhvTwilmem'inlerpersońalnym i między grupowym. zbiorowy altruizm i wpływ społeczny. Tworzy ona również, jak zobaczymy, nowe problemy badawcze dotyczące jej samej.

VjjWiCZWlftTT jednostronnym podkreślaniu zalet nowej idei i jednoczesnym pomniejszaniu"starej tkwi oczywiście pewna wartość polemiczna. Może się zdarzyć, w istocie jest to prawie pewne, iż w jakimś momencie pojawi się teoretyczna koncepcja grupy, która odzwierciedli prawdę zawartą w obu definicjach. ..Wahadło" musi się jednak poruszać w dwóch kierunkach, zanim się zatrzymaj

Rozdział ten skupia uwagę na wyjaśniającej mocy procesów poznawczych związanych z identyfikacją społeczną. Ze względu na kompletność rozumowania czynniki motywacyjne będą również wymienione, lecz jedynie w sposób skrótowy. Rozpoczniemy od zarysowania stosunku tożsamości społecznej do obrazu samego siebie, by następnie opisać niektóre rezultaty badań nad zachowaniem mtędzygrupowym. zdające się przemawiać za modelem Identyfikacji Społecznej.

TOŻSAMOŚĆ SPOŁECZNA I OBRAZ SAMEGO SIEBIE

Kategoryzacje społeczne są nieciągłym ujmowaniem świata społecznego w rozmaite klasy lub kategorie (Tajfel. 1972). Identyfikacja Społeczna może oznaczać proces umieszczania siebie lub innej osoby w ramach systemu społecznych kategoryzacji lub też, w sensie rzeczowym, każdą kategoryzację społeczną, jaką posługuje I się dana osoba w definiowaniu siebie lub innych. Pojęcie to będzie używane w długiem sensie - jako określenie elementu struktury poznawczej w autopercepcji i percepcji osoby. Czasem będzie również używane w celu wskazania procesu, w toku którego jednostka intemalizuje pewną formę społecznej kategoryzacji, dzięki czemu kategoryzacja ta staje się składnikiem obrazu samego siebie (trwałym lub efe-