IMGV98 88

Wzrok pełni w twOrcniri Gombrowicza jmicm J«'<*^nsł <»**» informuje* o stanic władz umysłowych osoby To. CO dzieje si« z człowiekiem, uwidacznia się natychmiast w jego

wzroku.

Uczniowie chodzili | | a «imk Ich biedny i lumanowaty iliiplwip mnie nie odkrywając m*f« irtydiiMUka (P, 27».

Wzrok jest także sygnałem anormalności. Ujawnia stany wyjątkowego napięcia, odbiegające od normy Zwłaszcza sza-leństwo ujawnia się natychmiast w spojrzeniu, w sposobie patrzenia na rzeczywisto**

Młodziak rua«l - m ul |Q Kopyrdal ugryzł s« w lewy hak 1-4 — podniósł twarz • szalony nu oczami wodził po całym pokoju, pyląc bok (F. 195-1961

Narrator własnemu wzrokowi przypisuje funkcję nadzwyczajnego oddziaływania Jest to wzrok o niezwykłej przenikliwości. bystrości a mocy. Intensywność aktu widzenia staje się tym bardziej wyrazista, ze jego wykładnikiem nie jest rejestrowanie przedmiotowych korelatów spojrzenia, a więc tego, na co się patrzy. Patrzenie jest tu tylko formą, pustą ramą, której wewnętrzne niewypełnienie potęguje dodatkowo siłę oddziaływania. Wzrok taki — przywołuję tu wcześniejsze rozważania — nie jest zatem zmysłem reccptywnym. rejestrującym do-okolną, przedmiotową rzeczywistość, lecz instrumentem oddziaływania i wywoływania zmian w obiektach oglądu.

Próbowałem magnetyzmu; — muitu, mmiii — powtarzała raz za razem apogłądąjąc w okno I...I (141.

Starałam aię patrzeć na nią jak najbardziej przenikliwie i powiedziałem | I, za odznaczam się wzrokiem wyjątkowo bystrym i na w skroi przewiercającym. który wchodzi przez twarz, a wychodzi drugą stroną (F. 178-179)

Sytuacja .widzenia" pełni tez ważną funkcję w publicystyce Gombrowicza i w dyskursywnych partiach jego twórczości literackiej. Charakterystyczne, te Gombrowicz w swych polemikach literackich odwołuje się do zmysłu wzroku czytelników — jak gdyby, polemizuj o a-nnocanością cud Lej my ś 1 i, 2 jej widzialnością, a zarazem samą wymianę sądów przedstawia czytelnikowi jako motliwą do zobaczenia:

- tu j«. natody -> f.,.J I *oo-

riJ«M i ■

Cmy,+****

obony**⁰⁰*

_    * P«tra<M». jak

••-"» ® Uim wytrawny •'

^{WU prMcł}*'-“ «=«____^7^*    krytycznego

Stylistyka Gombrowiczowskiego ujawnia, jak a^dzc. niezwykle znamię:    -

jogo tekstów Gombrowicz bowiem ne przedatuwia jako zacho w za n » ■** _ni. My^Ji (idee. sądy. opinie c/c. > aą dla niego takularnymi. Retoryka togo dyskursu swoisty przestrzenność

ja miody. xm tom star)

by spektakle m. glądy. Wydaje sięL ^

^{1,1 a} * ^a^^^__WHZ«‘lku’ jej wysłowienia można traktować ja-

I Skoro więc intelekt jest spektaklem, r* myśl dziwnego, 2e wszelkie intclektuulne starcia dialogicznym dyskursie literackim) przybie-

w ido w i s k st- Dlatego t< _

^ p~o d~ji l ą d a n i a formy pisarza" Combrowi

«0 r»*

^U«« 'wlaściwość retoryk*

intelektual-

| racje

pewnej przestrze-dzialaniami spek-krytycznego sugeruje wypowiadania racji dyskutantów *    * *“*

Tym samym akt polemiki staje się jak-• którym motna zobaczyć różne podia Gombrowiczu w szelka m y 1 on i c z n y. A skoro myśl ludzka jest

teatrem, przeto ko rolo sceniczne, swoistą rola* ⁿ*^c L (zawarte nawet w _raia <ila Gombrowicza P^ostac . chęcając Hn o od KUduni

inscenizowania s p c k t

wykorzystuje katdą okazję    .    _

mv śli Wszystkie więc kolejne polemiki podporządkow retoryce tego specyficznego teatru. Rozgrywąjąc się p-

k 1

ŁC £ N

wzamTczyfolników, którzy czytają i widz;, polemiki t.- sugc ruja także bliską obecność „aktorów” i czytelników jako „wi* drów". Dlatego teZ we własny dyskurs Gombrowicz włącza po—

tencjalne wypowiedzi tych. którzy są tuź obok - jest to

wyraźne w takich zwrotach. jak powiecie", „zapytacie". Mię, d*y „widzeniem” a „spektaklem”, między „patrzeniom" a »rety^ serowaniem" zachodzą ^w przedwojennej twórczości Gombrowicza — powtórzę raz jeszcze -- bardzo silne związki.

^Cł> można się dziwić, 2c autor występujący po raz pn*rwazy na widr... ną traci m oczu czytelnika.    ^w

i^C!!f^t"^lnikl P°d«ląda kydową forro^ pisarza i potyera ją sobie na _wl»„ ny. domowy użytek.    »    ^w    w*a»

” W. Gombrowicz,

m.^rm;mi*w^ldSTmiⁿf    ^aktyC*^{ny p}»mko o^ni

- -    * ^,-rl za chwile ujrzycie *«ar —

awiauKNini |

— JWlmown- do A-./TrfoL;’    ujr^yoe «nn

•oczom dziecAirm poefszyfc^o) I

a upupil |___| bv 1

>«to*ć r i” <k. v

i**i