IMG 85 (6)

304 • Polyksene

Edypa w jarach Kitajronu. Postać ta jest wzmiankowana w Królu Edypie Sofoklesa.

Polyksene, córka króla —> Troi —>Priama i —> Hekabe. Mówi się, że -> Achilles przyrzekł Priamowi doprowadzić do zawarcia pokoju pomiędzy Grekami i Troją, w przypadku gdy otrzyma R za żonę. Gdy jednak udał się do świątyni -»Apollona w celu zawarcia umowy małżeńskiej, został zdradziecko zabity strzałą z tuku przez -> Parysa, który ukryty był za posągiem boga. Po upadku Troi powracającym Grekom ukazał się cień Achillesa, żądający złożenia mu w ofierze R Ofiarę tę złożył syn Achillesa —> Neoptole-mos, na grobie ojca. Historię R przedstawił w tragediach Hekabe (w. 35 nn.) i Trojanki (w. 622) Eurypides. W literaturze rzymskiej opracował ją Owidiusz w —> Metamorfozach (ks. XIII, w. 439 n.) i Seneka w tragedii Trojanki (w. 168 n.). • Złożenie Poliksene w ofierze przedstawiają malowidła wazowe. Patrz także Troiłoś.

Polynejkes, syn króla Teb -»Edypa i -> Jokasty. Brat -> Eteoklesa. Współzawodnictwo P. z Eteoklesem o władzę i tron w Tebach po skazaniu Edypa na wygnanie spowodowało wojnę, znaną jako wyprawę —> siedmiu przeciw Tebom. Wypędzony wkrótce z Teb P., zabrawszy ze sobą -> suknię i piękny -> naszyjnik tebańskiej królowej -» Harmonii, wraz ze zbiegłym z Kaiidonu synem —»Oj-neusa, Tydeusem, przybył do króla —> Argos —»Adrasto-sa, który przyjął ich gościnnie i oddał im swoje córki za małżonki. Z chwilą gdy P. został mężem Argei, ojciec jej, Adrastos, zapewnił zięcia o swej pomocy w odzyskaniu królestwa. Wróżbita —> Amfiaraos starał się odwieść od wyprawy Adrastosa, w związku z czym R zwrócił się do Ifisa, syna Alektora, z prośbą o radę, jak pozyskać Amfia-raosa. Ifis wyjaśnił wówczas, że Amfiaraos związany jest przysięgą, zmuszającą go do absolutnego posłuszeństwa względem żony -> Eryfili. R ofiarował jej więc szatę i naszyjnik Harmonii, zyskując w ten sposób jej przychylność i gwarancję przyłączenia się Amfiaraosa do wyprawy. Zginął pod murami Teb z ręki brata Eteoklesa, którego w walce tej, zanim skonał, zdążył pozbawić życia, przeszywając go mieczem. Jako zdrajca, który sprowadził na kraj armię Argiwów, ukarany został przez -> Kreona: ciało jego zostało pod murami miasta niepogrzebane. Sprzeciwiła się temu siostra P. -» Antygona, która pogrzebała brata, za co została przez Kreona skazana na śmierć i zamurowana w królewskim grobowcu, gdzie popełniła samobójstwo. Jej narzeczony, syn Kreona -> Hajmon, również popełnił samo-

Pomona

bójstwo, po nim, w ten sam sposób, zginęła żona króla —> Eurydyka, nie mogąc przeboleć śmierci syna. Postać P. występuje w tragedii greckiej: w Siedmiu przeciw Tedom (467 p.n.e.) Ajschylosa, w Edypie w Kolofonie (401 p.n.e.) i Antygonie (ok. 442 p.n.e.) Sofoklesa. • Pojedynek Polynejkesa z Eteoklesem zdobi malowidła wazowe z V w. p.n.e. Patrz także Ismena, Labdakos, Tersan-dros.

Pomona, bogini rzymska. Opiekunka sadów i owoców. Poświęcony jej był gaj, leżący przy drodze z Rzymu do Ostii, zwany Pomonal, w którym funkcje kultowe sprawował osobny kapłan. Owidiusz (—> Metamorfozy, ks. XIV, w. 623) pisał o niej jako o małżonce boga —>Wertumnusa, który również był bgiem związanym z urodzajem i przemianą pór roku. • Rzymski posąg bogini, tzw. Pomona zUffizi, znajduje się we Florencji (Galleria degli Uffizi). Zazwyczaj przedstawiano R jako boginię siedzącą na koszu wypełnionym owocami i kwiatami, trzymającą w ręku gałąź z jabłkami.

Pontos (‘morze’), syn bogini ziemi —»Gai. Personifikacja morza. Później poślubił Gaję i miał z nią potomstwo: morskich bogów: —»Nereusa, —> Taumasa i —> Forkysa, oraz córki Eurybię i -» Keto. W starożytności jego imieniem nazywano Morze Czarne bądź krainę leżącą na płd. wybrzeżu Morza Czarnego. Patrz także Echidna.

Porfyrlon, syn boga nieba —»Uranosa i bogini ziemi —»Gai. Podczas buntu —> gigantów przeciwko bogom olimpijskim chciał zgwałcić —> Herę, małżonkę —»Zeusa. Najwyższy bóg Olimpu strącił go piorunem na ziemię. Jeden z najsilniejszych gigantów.

Porsenna, etruski król, występuje w rzymskich legendach historycznych, np. o —> Horacjuszu Koklesie i Klelii.

Portunus, syn Matuty (—> Mater Matuta), staroitalskiej bogini jutrzenki i urodzin. Najpierw był bogiem bram i drzwi. Później rzymskim bogiem portów, utożsamiany czasami z bogiem —»Palajmonem. Rzymianie postawili mu małą świątynię na Forum Boarium ('rynek wołowy’; inni uważali, że przy moście drewnianym wzniesionym na palach, ‘pons sublicius ).

Posejdon (rz. —» Neptun), syn —»Kronosa i —> Rei. Brat -»Zeusa i —» Hadesa. Mąż —> Amfitryty, córki —>Nereusa, która dała mu troje dzieci: —»Trytona, Rode i Bentesiky-ne. Według jednej z wersji mitu miał także dzieci z córką króla Orchomenos —> Helle. Natomiast —»Alkyone, jedna z Plejad, miała z R córkę Ajtuzę. Inne genealogie podają,