IMGs94

i słuchem, będące współczesnym odbiciem historycznego ittMMfciej. niemieckiej i wiedeńskiej koncepcji kształcenia niesly-| sprowadzić najogólniej do pięciu zasadniczych metod kształ-osób z uszkodzonym słuchem Są to:

-    metoda oralna, a ściślej metoda audytywno-oralna (ang. audilory-oral apptaacke) — najwybitniejszym. współczesnym jej przedstawicielem w Euro-pic jest A van Uden:

—oda oralna (.i ilirmi jej rzecznikiem jest np. E. Kem;

—    metoda daktylna + pismo + mowa dźwiękowa, należy tu wymienić metodę rocitestersfcą i metodę Zyfcowa;

i metoda językowo-migowa, w obrębie której możemy wyróżnić kon-

•    równoczesne posługiwanie się mową dźwiękową i językiem migo-wytn. (w naszym kraju najwybitniejszym przedstawicielem tego kie-runka jest B. Szczepanków ski);

•    bdingwaine (ang. bUmgual approach) oraz

•    totalną komunikację (ang. Total Communication, w skrócie TC).

Na świccie trzy z nich, mianowicie metoda shichowo-oralna. totalna ko-Okaitlacjs i ostatnio podejście hilmgwalne są dyskutowane najżywiej. Skrajni zwoicnmcy podkultury głuchych (deaf community, cultural deafness) nastawiam są przede wszystkim na rozwój języka migowego i odrzucają mowę dźwśękową. Dokonamy poniżej próby zestawienia argumentów zwolenników tiaecnnukow tych konccpci:

Zwolennicy koncepcji stachowo-oralnej (inafitnn ora/ approach) przyjmu-ją jako założenie wyjściowe, że:

H — język jot podstawowym środkiem poznania, rozwoju osobowości i so-cjakzacjt. integracji z rodziną, społecznością lokalną i własnym narodem; ■MlI^Htł dzieci z uszkodzonym słuchem rozporządza resztkami słuchu. które nodon wykorzystać w nu woju mowy dźwiękowej;

■MfeW ptamacy aparatów słuchowych dziecko z głębokim uszkodzeniem ^^■■MplHMhąąEmaę przyswojenia sobie dźwięków mowy ludzkiej;

v jMp6h®|jjdn* z tym jtaUtcT (odwrotnie niż „manualiści”) są przekonani, ^HHph I ■łataajw słuchem powinno mieć szansę przyswojenia JPJfh dźwiękowy i tylko język dźwiękowy (opanować Co znalazło swój wyraz już w uchwale Mi poświęconego nauczaniu głuchych w Mcdiola-

nie w roku 1880. Język, wg oralistów, przyswajany jest najlepiej za pośrednictwem języka mówionego (fonicznego);

- współcześnie dodatkową podstawą dla tego przekonania jest rozwój medycyny, w tym — audiologii, techniki dokonywania pomiarów audiometrycznych, rozwoju technologii aparatów słuchowych i ich dopasowywania, koncepcje wychowania integracyjnego, rozwój metodyki rewalidacji - z uwzględnieniem małej liczby uczniów w klasie, oraz wyspecjalizowanych w pracy z tymi dziećmi nauczycieli korzystających z osiągnięć metodyk nauczania-uczenia się oraz ich współczesnych podstaw psychologicznych i socjologicznych.

W wyniku stosunkowo powszechnie występujących, niezadowalających wyników nauczania absolwentów szkół dla niesłyszących, ze względu na wyniesione z nich umiejętności czytania, pisania i prawidłowej artykulacji, pozwalającej na tworzenie zrozumiałych wypowiedzi, pozycja oralistów w latach sześćdziesiątych i wczesnych siedemdziesiątych została zagrożona na rzecz zwolenników koncepcji totalnej komunikacji¹³. Jej zwolennicy

przyjmują, ze:

-    znacząca liczba osób z uszkodzonym słuchem wymaga dodatkowego wsparcia, jeżeli mają oni przyswoić sobie język werbalny już możliwie na najwcześniejszym etapie rozwojowym, zatem w tej metodzie wykorzystuje się w pracy poznawczej gesty, mimikę, znaki migowe, doznania słuchowe, odczytywanie z ust, pismo, daktylologię;

-    podstawowym założeniem totalnej komunikacji rozumianej zarówno jako metoda, jak i pewna filozofia (philosophy) jest akceptacja zasady posługiwania się każdym środkiem komunikacji, który przyczyni się do skutecznej komunikacji i językowego porozumiewania się z osobami z uszkodzonym słuchem i wśród nich samych¹⁴. Wg Schildroth i Hotto¹⁵, 88% dzieci z głębokim uszkodzeniem słuchu w USA jest nauczanych z pomocą znaków migowych oraz mowy;

-    zwolennicy totalnej komunikacji utrzymują wprawdzie, że występuje pewna nieliczna grupa dzieci niesłyszących, które pragną się nauczyć języka dźwiękowego i rozwinąć wewnętrzną reprezentację językową, jednak w przy-

W. L y n a s, Communlcation Oplions in Ihe Education of Dtąf Children, Whur Publisher! Ud, London 1994, s. 4.

_(|M.Oarr e I jon, Tolal Communicalion, „Volta Review" 78, 1976, ł. 91.

A Schildroth, S. Motto, Annual stimty of hearing impairti! chiliktn a ■W-90 łchool year, „American Annals of the Deaf’, 1991,136.2,1 155-164.