IMGv50

VII. METODY KSZTAŁCENIA W SURDOPEDAGOGICE

Zdani*™ T. Kotarbińskiego, „...metoda, czyli system .postępowania,, wykonywania czynu^^nego, po]egający na“określonym doborze i układzie jego działań składowych, a przy tym uplanowiony I i jadający się do wieiafaoinego stasowania”Według tego samego au-fira'„-inetoda to nic^mnego^jak "tyffo sposób uświadomiony i systema-tyrrr.f’^{1 2 3 4} W. Okoń z kolei metodę nauczania definiuje jako „systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami...” *. Metodami ^: jgpśidacyjnyini będą więc systematycznie stosowane .przez nauczyciela-I-mpbewfwcę sposoby pracy'z osobami ‘odbiegającymi od normy, słu-Bfe j^ffgwą. c^ow "^cBowawaych. Metody rewalidacyjne w surdo-•^JEBBwanlU są podporządkowane Tjelj podstawowemu celowi, którym jest przepojenie przez niesłyszących języka i ich wszechstronny rozwój za jego pośrednictwem.

Dobór metod rewalidacyjnych zależy od rewalidacyjnych .potrzeba JbfeśeLy rewalidacyjne z kolei są uzależnione od stopnia rozwoju psy-du^zycznego, przede wszystkim od wieku, w którym nastąpiło uszkodzenie słuchu, od zachowania resztek _a słuchu^^oraż Mora rozwoju, cwentuakiie zachowanych umiejętności porozumiewania się, a także od charakterystycznych właściwości poszczególnych przedmiotów nauki ■fafeej oraz programu wychowawczego, od ogólnych i rewalidacyjnych (heterotelicznych; celów wychowawczych i dydaktycznych. ^rv>JHefctywnoeć pracy wychowawczej i dydaktycznej zależy od skuteczności metod nauczania i wychowania stosowanych w danych wa-mkach (todywiduałnych i społecznych). Dziś powszechnie się przyj-jflMft te nie ma metod uniwersalnych⁴. Skuteczność^ stosowanej metody bądź wychowawczej w istotnej mierze zależy m._ in. od teiŁ ^ śt aia posługuje a więc przede wszystkim od nauczyciela, fwydwwtwcy.

1. ROZWÓJ METOD KSZTAŁCENIA OSÓB NIESŁYSZĄCYCH W UJĘCIU HISTORYCZNYM

Początki nowożytnych dziejów kształcenia dzieci z aszkoilionjrBi^ słuchem wiążą się z nazwiskiem hiszpańskiego mnicha Pedro PoneI de Leon (1510—1584). Rok 1555 jest datą rozpoczęcia nauczatna przez "3e~ Leona dziecka crmesłyszącego pochodzącego z rodziny szlacheckiej.9

Manuel Ramirez de Carioji (1579—1652), zainspirowany⁴1 działalnością dydaktyczną de Leona, uczy kilkoro dzieci niesłyszących utrzymując jednak stosowaną przez siebie metodę nauczania w tajem-?^ nicy.

Juan Martin Bon et (1579k—1633) publikuje w 1620 r. w Madrycie pierwsze dzieło o kształceniu niesłyszących pt.: Reduction de lor I letras y arte para enseńar a ablar los mundos. Podkreślał w nim znaczenie artykulacji, nie rozwijając odczytywania "zT"ust, ponieważ jego zdaniem ta umiejętność raczej przeszkadza niż pomaga w nauce. Ponadto stosował alfabet palcowy oraz metodę pojęciowo-gestową (ideo-mimetic ,procTOiire). lIczył tylko jednego ucznia, kształconego poprzednio przez de Cariona. W gruncie rzeczy Banet naśladował de Cariona. Najlepszym wiekiem rozpoczęcia nauki z dzieckiem niesłyszącym byt według Bonę ta okres między 6—8 rokiem żyda^{5 6}.

Z zachowanych dokumentów wynika, że uczniowie de Leona i de Cariona rozporządzali sporymi umiejętnościami w posługiwaniu się pismem, a Luis de Valasco rozporządzał ponadto intuicyjnie przyswojoną umiejętnością odczytywania z ust*.

Nauczanie dzieci z uszkodzonym słuchem do początków XIX 9 miało charakter jednostkowy, co m. dn. wynikało z braku powszechnego | obowiązku szkolnego. W stosowanych metodach nauczania wykorzystywano zmysły wzroku i dotyku. Natomiast możliwości rozwoju percepcji słuchu w okresie niemowlęcym nie były wówczas jeszcze znane.

Ze względu na sposoby rozwijania komunikacji językowej wyróżnia się trzy systemy kształcenia niesłyszących, występujące w postad „czystej” bądź kombinowanej:

—    system nauczania mowy dźwiękowej,

—    system nauczania za pośrednictwem pisma i daktylologii, i — system nauczania językowo-migowy⁷.

1

¹ T. KMastotiuki, Traktat o dobrej robocie, Warszawa 1075, s. 79.

2

Tate I M.

3

• W. Okoć, Zarys dydaktyki ogólnej, Warszawa 1070, s. 194.

4

Podnawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 1984, s. 127—.129-

5

J. G. Alos, M.B., Communication for hearing handicapped people in Spoin [w] H. J. Oyer (ed.), Communication for the hearing handicapped. An intematicmal perspective, 1976, s. 261, 262.

6

• P. Schumann, Geschichte des Taubstummenwesens, Frankfurt am Majką 1940, s. 47—48.

7

Za A. Lttwe, Gehorlose und Schwerhdrige, Handbuch der BehmdartĘĘd pddagogik, Band .2, Mtinchen 1979, s. 173—176.