KSIĄŻKA (67)

³ rozkazywania fwyznaczonie kierunków działania dla prncownl-ków i doprowadzenie, aby wykonywali swoje zadania).

4.    koordynowania (zapewnienie harmonijnego funkcjonowania sasobów i działań organizacji dla osiągnięcia pożądanych celów).

5.    kontrolowania (sprawdzenia przebiegu realizacji planów dla zapewnienia właściwego ich wykonania)^{1 2 3}

„Funkcje administracji - pisał H. Fayol - aą realizowane wyłącznie przez pracowników. Podczas gdy inne funkcje dotyczą materiałów i maszyn, funkcja administracyjna obejmuje tylko personel"⁴.

Zapoczątkowana przez Fnyola klasyfikacja funkcji zarządzania stała się pierwowzorem dla współczesnej teorii organizacji i zarządzania. która transformuje jego podział dla celów przedsiębiorstw działających w innych warunkach technologicznych i informacyjnych.

Proponowane przez współczesnych organizatorów funkcje przedsiębiorstwa w mniejszym lub większym stopniu odbiegają od koncepcji ich pierwszego twórcy, większość z nich buduje jednak swoje kon-cepcje na podejściu Fnyolowskim. Świadczyć może o tym - jak piszę Z. Mikołajczyk - współczesna Ich klasyfikacja ujęta z punktu widzę, nia zapotrzebowania przedsiębiorstwa na informacje⁵. Francuski specjalista w zakresie zarządzania N. Mavraganis uważa, że w ramach działalności przedsiębiorstwa można wyróżnić siedem głównych funkcji. Autor nazywa je funkcjami działania⁶. Należą do nich: produkcją. sprzedaż i marketing, zaopatrzenie, badanie i rozwój, finanse i rachunkowość (czyli zarządzanie majątkiem), zarządzanie ludźmi, regulacje administracyjno-prawne. Z powyższego zestawienia wynika, te do klasycznego zestawu funkcji zarządzania autor dodał funkcję badanie i rozwój. Z przedstawionych wyżej funkcji Mavraganis wydzielił grupę tzw. funkcji ewolucji uważając, że dla rozwoju przedsiębiorstwa konieczna jest realizacja czterech funkcji: strategii, zarządzania operacyjnego, inwestycji i funkcji kadrowej.

Rozpatrzmy znaczenie każdej z nich.

Strategia - jest funkcją podstawową, na jej realizację maję wpływ trzy dalsze funkcje: marketing (przynoszący na podstawie

rninlizy stanu istniejącego przewidywania rozwoju tynku w długich i średnich przedziałach czasowych), badanie i rozwój - w zakresie nowych technologii i nowych wyrobów oraz funkcja kształcenia i dokształcania kadr.

W celu optymalizowania funkcji ewolucji organizacja powinna permanentnie obserwować otoczenie oraz relacje zachodzące pomiędzy organizacją a składnikami otoczenia, tzn. współpracownikami, dostawcami, centralą badań naukowych, władzami państwowymi i publicznymi, klientami i konkurentami. Podkreślenia wymaga fakt, te funkcji działania i funkcji ewolucji nie motna odnosić do tego samego horyzontu czasowego.

N. Mavragania uwala, te każda z wyżej wymienionych funkcji działania i ewolucji może się dzielić na funkcje specyficzne (drugiego stopnia), bardziej szczegółowe. Autor zalicza do nich następujące funkcje;

-    zarządzanie operacyjne, obejmujące codzienne funkcjonowanie organizacji, rytm produkcji, zarządzanie zapasami i ich normowanie, produktywność, zakupy, kadry,

-    inwestycje - finanse wewnętrzne i zewnętrzne (giełdy, banki i ich funkcje - w kredytowaniu i wymianie), polityka władz państwowych,

-    funkcja kadrowa, zaliczana do funkcji podstawowych, ponieważ występuje na różnych poziomach i w różnych funkcjach.

Z kolei Zbigniew Martyniak uważa, że gdyby dokonać podsumowania występujących w literaturze przedmiotu funkcji przedsiębiorstwa, to niezależnie od specyfiki branżowej można zaproponować następujący ich zestaw;

1.    funkcje techniczne - są to podstawowe i pomocnicze procesy produkcyjne lub usługowe,

2.    funkcje ekonomiczne - zalicza się do nich planowanie techniczno-ekonomiczne, analizy ekonomiczne, koszty i ceny, finanse,

3.    funkcje handlowe - to zaopatrzenie, sprzedaż i transport,

4.    funkcje personalne - w ich skład wchodzą sprawy kadrowe, okolenie, taryfikacje i płace, bezpieczeństwo i higiena pracy, sprawy socjalno-bytowe,

5.    funkcje informatyczno-księgowe - w ich zakres wchodzi bank danych, rozliczenia, sprawozdawczość oraz bilanse⁷.

1

ta*.

2

⁴ H. Fayol. Ogókw zasady admimstracji W: TWórcy naukowych podstaw organizacji ,

3

s. 285 i n-

4

*    Por. Z Mikołajczyk. Ttcłmda organizatorskie w nauagrywanmi problemów aanodta-

5

ufa Winni 1994. ». 65.

6

*    Opracowano na podstawie; Z Mikołajczyk, jar., a 6S i n.

7

' Zob. Z. Martyniak. Metody organizowania procesów procy. Warana 1996, » U