Kwas zas1265

Układy buforowe ustroju | 543

(a)    Bufor wodorowęglanowy (HC0₃VH₂C0₃ lub HC0₃7C0₂). Stężenie tego buforu w osoczu wynosi 24 mmol/1 osocza. Kwas nielotny dodany do osocza jest w przeszło 75% buforowany przez układ HC0₃7C0₂. Buforowanie pozostałej części przypada na białka osocza oraz - w niewielkim stopniu - na układ fosforanowy. Układ HC0₃7C0₂ nie odgrywa żadnej roli w buforowaniu kwasu węglowego.

(b)    Bufory niewęglanowe

(i)    Białka osocza (białko7H • białko). Osocze jest roztworem soli zawierającym 7% białek, które w warunkach fizjologicznego pH występują w postaci anionów. Białka osocza wiążące jony H⁺ występują w stężeniu 1,5 mmol/1 osocza. Są one odpowiedzialne za mniej niż ^l/« całkowitej zdolności buforowej pełnej krwi.

(ii)    Ortofosforan nieorganiczny (HP0₄²'/H₂P0₄') ma niewielki udział w całkowitej aktywności buforowej, ponieważ występuje w bardzo małym stężeniu (0,66 mmol/1 osocza)*. W warunkach fizjologicznego pH (7,4) stosunek stężeń HP0₄²“/H₂P0₄" wynosi 4:1. Oznacza to, że 80% fosforanów nieorganicznych występuje w postaci fosforanu dwusodowego, a 20% w postaci fosforanu jednosodowego. HP0₄²7H₂P0₄“ jest głównym układem buforowym odpowiedzialnym za eliminację jonów H⁺ z moczem zawierającym dośó dużą ilość fosforanów.

(2) Krwinki czerwone. Krwinki czerwone są jedynym elementem morfotycz-nym krwi odgrywającym rolę w procesie buforowania. Krwinki czerwone zawierają cztery układy buforowe.

(a)    Bufor wodorowęglanowy. Stężenie tego buforu (HC0₃7C0₂ wynosi

15 mmol/1 krwinek czerwonych, a w pełnej krwi lub osoczu - odpowiednio 21 mmol/1 i 25 mmol/1.

(b)    Bufory niewęglanowe

(i)    Bufory hemoglobiny (Hb7HHb oraz Hb0₂7HHb0₂) [zob. II]. Jeden litr krwinek czerwonych zawiera 334 g (5,1 mmola) hemoglobiny. Jeden litr pełnej krwi zawiera 150 g (2,3 mola) hemoglobiny.

(ii)    Fosforany organiczne. Pomimo to, że krwinka czerwona zawiera dość znaczne ilości fosforanów organicznych, ich stężenie jest jednak mniejsze od stężenia wodorowęglanów czy hemoglobiny w krwince.

(iii)    Ortofosforan nieorganiczny. Układ buforowy HP0₄²7H₂P0₄" występuje w stężeniu 2 mmol/1 krwinek czerwonych.

2. Płyn śródtkankowy (razem z limfą)

a. Bufor wodorowęglanowy. Układ HC0₃7C0₂ jest ilościowo najważniejszym buforem kwasów nielotnych. Stężenie HC0₃” w płynie śródtkankowym wynosi 27 mmol/1, tj. mniej więcej o 5% więcej niż stężenie w osoczu. Należy zwrócić uwagę na to, że objętość przestrzeni śródtkankowej ustroju jest mniej więcej trzykrotnie większa niż objętość osocza. Jednak zdolność buforowa osocza i płynu śródtkankowego dla kwasów nielotnych w przeliczeniu na jednostkę objętości jest prawie taka sama.

g. , * ^pK* P°«taci kwaśnej (ten. H₂P0₄") wynosi 6,8. Przy tej wartości pK' układ buforowy HP0₄²"/H₂P0₄" byłby znaczi « •tokczny niż układ HO^/COj, gdyby jego zawartość w osoczu była odpowiednio większa. Wiele spośród ( * ^{Wrinów 0I}»nicznych ustroju ma wartości pK' zawierające się w przedziale 7,0 ± połowa jednostki pH.