Laboratorium materiałoznawstwa1

122

gdzie: 1    - optyczna długości tubusa tj. odległość mię

dzy sąsiednimi ogniskami obiektywu i okularu,

f-j - odległość^ogniskowa obiektywu w milimetrach.

Obiektywy powiększają zwykle od 8 do 90 razy.

Okulary są również zespołami soczewek, które oprócz powiększenia obrazu uzyskanego w obiektywie, mają usuwać błędy optyczne. Przy obserwacji wzrokowej najczęściej stosuje się okulary Huyghenss i kompensacyjne.. Okulary Huyghensa są najprostsze. Składają się z tubusa i umieszczonych w nim dwóch soczewek jednostronnie wypukłych a z drugiej strony płaskich oraz ze stałej przysłony. Okulary te stosowane są w połączeniu z obiektywami aohro-matycznymi przy małych powiększeniach. Mogą być one użyte do małych powiększeń jako okulary fotograficzne.

Okulary kompensacyjne różnią się od poprzednich tym, że mają dwie pary soczewek składające się z soczewki wypukłej i wklęsłej, wskutek czego otrzymuje się wysoki stopień korekoji obrazu. Te okulary używa się z obiektywami apochromatycznymi oraz silnie powiększającymi obiektywami achromatycznymi i fluorytowymi.

Do mikrofotografii przeznaczone są okulary fotograficzne i homale. Są one tak skorygowane, że usuwają wypukłość obrazów i rzutują obraz płaski na matówkę lub kliszę.

Oprócz wymienionych istnieje cały szereg różnych odmian okularów służących do specjalnych celów, na przykład okulary projekcyjne do rzutowania obrazów mikroskopowych na ekran oddalony 2*5 albo okulary pomiarowe zaopatrzone w ruchomą skalę połączoną ze śrubą mikrometryczną, co daje możliwość pomiarów małych elementów z dokładnością do części mikrona.

Okulary mogą mieć wbudowaną płytkę z dwoma cienkimi liniami, skrzyżowanymi pod kątem prostym, ze skalą liniową lub pokratkowaną.

Rysunek na płytce widoczny jest przez obserwatora na tle oglądanego obrszu i umożliwia ustalenie punktów obserwowanych oraz pomiar wielkości liniowych i powierzchni. Oznaczenia na okularach informują o ich rodzaju, powiększeniu i specjalnych cechach, np. znak -t- oznacza zwykle krzyż pajęczy, a litera m - podziałkę. Powiększenie okularu oblicza się ze wzoru:

gdzie: 250 - liczba określająca w milimetrach najlepszą

odległość widzenia dla oka ludzkiego, f₂ - odległość ogniskowa ' u w milimetrach. Okulary p*owięksźayą~ztrykle ©<1    _5 razy.

4.2.7»3» Powiększenie mikroskopu

Powiększenie mikroskopu oblloze się przez pomnożenie powiększenia obiektywu pr^ez powiększenie okularu:

Praktyczne wyznaczanie powiększenia na matówce kamery fotograficznej lub na ekranie przeprowadza się przy pomocy wypolerowanej płytki z podziałką, w której odległość między poszczególnymi kreskami wynosi 1/50 lub 1/100 mm. Płytkę tę ustawie się na miejscu próbki, a po zmierzeniu obrazu na matówce lub^na ekranie łatwo można obliczyć powiększenie. Na przykład, jeżeli długości na

skali 0,25 mm odpowiada na matówce odległość 80 mm, to

80 *100

powiększenie wynosi -- = 240 razy.

Do pomiarów długości przy obserwacji wzrokowej posługujemy się tą samą skalą z podzielonym milimetrem oraz okularem ze skalą. W tym wypadku wyznacza się, jakiej długości na obiekcie obserwowanym odpowiada wielkość obrazu zawarta między dwoma sąsiednimi kreskami skali