1tom060

3. MECHANIKA TECHNICZNA I WYTRZYMAŁOŚĆ MATERIAŁÓW 122

gdzie: E — moduł Younga, N/m²; J_mi„ — minimalny moment bezwładności przekroju poprzecznego względem osi obojętnej przy zginaniu, m⁴; /_H, — długość wyboczeniowa pręta zależna od sposobów zamocowania jej końców, m; S—pole przekroju poprzecznego pręta, m²; s — smukłość pręta, przy czym

l_w

s =    (3.107)

knin

Tablica 3.6. Typowe sposoby zamocowania pręta pracującego na wyboczenie i wartości współczynnika wyboczeniowego tj

w którym i'_min — minimalny promień bezwładności przekroju poprzecznego obliczony ze wzoru

Długość wyboczeniowa l_w pręta o długości / wynosi

l_w = nl    (3.109)

przy czym wartości liczbowe współczynnika >} są podane w tabl. 3.6.

Wyboczenie pręta prostego /, osiowo ściskanego nie następuje, jeżeli wartość siły ściskanej F spełnia nierówność

F

Fś—    (3.110)

Współczynnik bezpieczeństwa przy wyboczcniu zależy nie tylko od rodzaju obciążenia (statyczne czy dynamiczne), ale także od sposobu zamocowania jego końcówek, rodzaju materiału oraz nieosiowości siły ściskającej. W statycznie obciążonych konstrukcjach w przybliżeniu wynosi: dla stali 1,5 ^*„<3; dla drewna 2,5 <    ^ 3,5 dla żeliwa

4,5    5,5.

WYKAZ WAŻNIEJSZYCH OZNACZEŃ

(wymiary wielkości fizycznych odnoszą się do wartości wektorowych i skalarnych)

a przyspieszenie, m/s² B — siła bezwładności, N d — ramię sił, m d średnica, m E moduł Younga, N/m² E — energia kinetyczna, J E_v energia potencjalna, J / strzałka ugięcia F — siła, N F_r wypadkowa sił, N F₉ — suma geometryczna sił, N G moduł KirchhofTa, N/m²

I_x moment bezwładności ciała względem osi Ox. kg-m²

/„ — moment dewiacji, kg-m² J - moment bezwładności przekroju poprzecznego, m⁴

J₍,    - biegunowy moment bezwładności, m⁴

k — naprężenie dopuszczalne, N/m² m — masa, kg

M — moment siły względem punktu (bieguna), N-m

M_g — moment główny, N • m

N reakcja podłoża, N

Q ciężar, N

R reakcja więzów, N

R_r wytrzymałość na rozciąganie. N/m²

S powierzchnia (pole powierzchni), m²

S_xy moment statyczny względem płaszczyzn układu

T siła tarcia. N

t; prędkość liniowa, m/s

W — praca stałej siły na prostoliniowym odcinku, J

W_k — praca sił pola wzdłuż krzywej k. J

W₀ wskaźnik wytrzymałości na skręcanie, m³

e przyspieszenie kątowe, rad/s²

H współczynnik tarcia

v — liczba Poissona

o_K — naprężenia normalne, N/m²

r — naprężenia styczne, N/m²

o) prędkość kątowa, rad/s

LITERATURA

3.1.    flÓJiOHCKHił A. A.: Kypc meopcmuuecKou .\texwtuKu. Mockbu, Bbictuaa lllKO.ia 1984.

3.2.    Mały Poradnik Mechanika. T. 1. Nauki matematyczno-fizyczne. Materiałoznawstwo. Wyd. 15. Warszawa. WNT 1988.

3.3.    Mc Gili D. J., King W. W.: Engineering mechanics: statics and introduction to uyiumics. PWS engineering Boston, Massachusetts 02116, by PWS Publischers. 1985.

3.4.    Niezgodziński M.E., Niczgodziński T.: Wzory, wykresy i tablice wytrzymałościowe. Warszawa, PWN 1975.