Rys. 7. Elementy badania rynku zaopatrzeniowego i źródła informacji
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: P. Blom: Beschaffungsmarktforschung. Gabler-Verlag, Wiesbaden 1982.
Produkt
Informacje o produkcie powinny uwzględniać następujące aspekty: zastosowanie zakupywanego produktu (surowce, półfabrykaty) w danym przedsiębiorstwie, właściwości chemiczne oraz fizyczne produktu i poprzednich materiałów, z których został wytworzony, specyfika techniczno-produkcyjna wyrobu i specyfika procesu technologicznego. Pierwsza grupa informacji dotyczy produktu końcowego, a zwłaszcza prognozy popytu. Wielkość zapotrzebowania na określony produkt ustala się na podstawie list jednostkowych zużycia lub recep- ] tury. W tym względzie powinna istnieć ścisła współpraca i wymiana informacji 1 między działem sprzedaży a działem zaopatrzenia, która pozwala na ustalenie ] zależności między koniecznością zakupów a możliwościami zakupu. Dzięki j informacjom o właściwościach chemicznych i fizycznych produktu w bada- I niach rynku zaopatrzeniowego można dokonać dokładnej analizy poprzednich j rynków z punktu widzenia struktury i dynamiki rynku. Poznanie specyfiki pro- j
duktów ułatwia ich odpowiednie magazynowanie lub transport. Produkty o krótkim okresie trwałości powinny być zakupywane na rynkach lokalnych. Informacje o specyfice procesu technologicznego umożliwiają poszukiwanie produktów alternatywnych technologicznie, np. substytucji lub w przyszłości oczekiwanie na zmiany cen lub jakości produktu42, a także selektywne „spojrzenie” na potencjalnych oferentów.
Dostawcy
Przy analizie dostawców badaniom podlegają trzy grupy informacji:
- ogólne o przedsiębiorstwie dostawcy,
- dotyczące marketingu-mix dostawców,
- dotyczące związków bilateralnych dostawców.
Zbiór informacji o dostawach podaje rys. 8.
Ogólne informacje o przedsiębiorstwie-dostawcy dotyczą następujących podstawowych wielkości:
- adres, telefon, telefax, w przypadku dostawców zagranicznych informacje ogólne odnośnie do narodowości, języka, waluty,
- formy własności, stosunki własnościowe, przynależność do struktur organizacyjnych przemysłu,
- wielkość przedsiębiorstwa, wielkość obrotu, program produkcji i sprzedaży,
- struktura organizacyjna przedsiębiorstwa,
- sytuacja finansowa wraz z możliwościami osiągania zysków.
Informacje dotyczące marketingu-mix obok informacji ogólnych są najważniejszymi informacjami o dostawcach. Za ich pomocą należy uzyskiwać wiadomości o: produkcie, dystrybucji, warunkach umowy (kontraktu), komunikacji43. Kupujący powinien mieć informacje o innowacjach produktowych, zmienności programu produkcyjnego, likwidacji produktu, dywersyfikacji produktu. W szczególności istotne są informacje o słabych i mocnych stronach techniki produkcji dostawcy, o tym czy produkcja odpowiada najnowszemu stanowi techniki, czy park maszynowy jest stosunkowo nowy, czy dokonywane są naprawy i konserwacje maszyn i urządzeń produkcyjnych. Ważne są również informacje o udziale produktu w obrocie dostawcy, udziale w rynkach krajowych i zagranicznych oraz w kosztach produkcji. Może bowiem wystąpić niebezpieczeństwo, że zamawiany produkt będzie eliminowany z programu produkcji. Ważne jest również poznanie cyklu życia zamawianego produktu.
° P. Blom: Op. cit.
43 Por. K. Kowalska: Badania rynku zaopatrzeniowego - dostawca. „Przegląd Organizacji” 1992, s. 12.
39