Magazyn6
9601

288

BANKI

padał w lutym 1920 r. W tym samym roku zabronił rząd wywozić złoto z kraju bez specjalnego pozwolenia. Zakaz ten miał obowiązywać przez okres 5 lat.

W 1918 i 1919 r. powierzono komitetowi Cunliffe‘a zbadanie warunków powrotu do gold standard’u. Dopiero jednak wskazania komitetu Bradbury’ego z 1925 r. zostały przyjęte za podstawę ustawy „T h e Gold Standard Act of 1925“. Ustawa ta zwolniła Bank Angielski od obowiązku wymiany biletów na monety złote, ale zobowiązała go do sprzedawania złota w cenie £ 3,17,1072 za uncję standard w sztabach wagi około 400 uncyj (gold bullion standard). W ten sposób, po raz drugi w swojej historji, powróciła Anglja po okresie deprecjacji waluty do dawnego parytetu funta. Ustawa ta zabroniła równocześnie mennicy wybijania monet złotych na rachunek osób prywatnych, a zarezerwowała to prawo jedynie dla Banku Angielskiego. Przed ogłoszeniem tej ustawy uzyskał Bank kredyty w Stanach Zjednoczonych zabezpieczone gwarancją rządu angielskiego. Równocześnie został zrównoważony budżet angielski, a obieg currency notes zmniejszony. W celu zupełnego zlikwidowania obiegu emisji skarbowej ogłoszono w 1928 r. „Currency and Bank Notes Act“. Na podstawie tego aktu Bank przejął całkowicie emisję currency notes, uzyskał zaś prawo emitowania biletów w odcinkach po £ 1 i 10 szylingów, uznanych za prawny środek płatniczy. Emis|a niepokryta (fiduciary issue) została ustalona na £ 260 milj. z prawem podwyższania jej za zgodą skarbu na okres 6 miesięcy. W razie odnawiania tego pozwolenia ponad 2 lata wymagana jest zgoda parlamentu. Skarb został zobowiązany do przelania do departamentu emisyjnego Banku zapasu złota, biletów Banku Angielskiego i innych papierów, które służyły za pokrycie cuirren-cy notes. Skarb zastrzegł sobie ustawą wszystkie dochody z aktywów departamentu emisyjnego, wskutek czego emisja niepokryta nie przynosi Bankowi żadnego zysku. Rewaloryzacja funta stała się zasadniczą przyczyną przesilenia gospodarczego Anglji. W okresie wysokiej światowej konjunktury gospodarczej, trwającej do jesieni r. 1929, przypływ krótkoterminowych kapitałów zagranicznych do Londynu utrzymywał zapas złota Banku Angielskiego na dostatecznym poziomie pomimo trudności gospodarczych

Anglji. Główną przyczyną nagromadzenia się w Londynie wielkich wkładów zagra nicznych było przyjęcie zasady „Gold Exchange Standard" przez szereg zagranicznych banków biletowych. Operując obcemi lokatami krótkoterminowemi, Anglja pożyczała zagranicy kwoty znacznie przewyższające bieżącą nadwyżkę jej istotnego bilansu płatniczego, co spowodowało znaczne trudności z chwilą, gdy w związku z ostrym kryzysem w Niemczech, wierzytelności Anglji w tym kraju, a następnie również w niektórych innych krajach dłuż-niczych uległy zamrożeniu. Zagraniczni kapitaliści zaczęli wycofywać swe kapitały z Anglji, zarówno wskutek przyznania Niemcom moratorjum, jak i z powodu nieufności, wywołanej ciężką sytuacją gospodarczą Anglji, a w szczególności poważnym deficytem budżetowym. Posiadane przez Bank Angielski zapasy złota nie stały w dostatecznym stosunku do ogólnej sumy wkładów zagranicznych w bankach, ocenianych w r. 1931 na £ 400 milj. Poważne kredyty, zaciągnięte przez Bank i rząd w Paryżu i Nowym Yorku, zostały wyczerpane w połowie września r. 1931. W sierpniu powiększono niepokrytą sumę obiegu biletów Banku o £ 15 milj, (do £ 275 milj.), a dnia 21. IX. 1931 r. zawieszono uchwałą parlamentu wymienialność biletów na złoto. Równocześnie podniósł Bank stopę dyskontową z 4*/a% do 6%, a rząd wprowadził ograniczenia dewizowe. Następne miesiące przyniosły znaczną deprecjację funta (średni kurs dolara w grudniu r. 1931 = 3,372). W roku następnym uwidoczniła się poprawa sytuacji. Budżet został zrównoważony i powróciło zaufanie, co ułatwiło przeprowadzenie konwersji długu publicznego. Równocześnie nietylko ustał odpływ kapitałów z Londynu, ale nastąpił ich przypływ. Bank obniżył w 1932 r. stopę dyskontową do 2% i utrzymywał ją następnie bez zmiany na tym poziomie. Wprowadzone we wrześniu 1931 r. ograniczenia dewizowe zostały wkrótce uchylone, a w 1932 r. utworzono Walutowy Fundusz Wyrównawczy „Exchange Eąualisation Fund", administrowany przez Bank Angielski a powołany do „łagodzenia nadmiernych fluktuacyj kursu funta, wywołanych czynnikami psy-chologicznemi lub akcją spekulantów". Zapasy złota obliczone w bilansie Banku nadal według wartości parytetowej, zwiększały się w latach 1932—1935 i wynosiły