Magazyn6301

49

EKSPEDYCYJNA UMOWA — EKSPEDYTOR

y

mioty, które z istoty swej nie mogą być łącznie wiezione, np.: przedmioty, wydzielające zapachy i t. p. Przekroczenie bowiem granic swobodnej decyzji ekspedytora mogłoby powodować szkodę nadawcy.

Przy przesyłce zbiorowej ekspedytor obok prowizji może domagać się zwrotu przewoźnego. Nie jest to jednak zwrot rzeczywistych kosztów własnych ekspedytora, rozdzielonych proporcjonalnie na ilość przesyłek, lecz kwota, odpowiednia do okoliczności transportu, a więc mogąca przewyższać koszta własne ekspedytora, lecz nie mogąca odbiegać od wysokości przewoźnego, jakie-by w zwykłym przewozie od pojedynczej przesyłki policzył przewoźnik. Z drugiej lednak strony, jeżeli ekspedytor przy przesyłce łącznej /de się obliczył i sam drożej zapłaci! za najem środków transportowych, niż wypadłoby zapłacić przewoźnego za przesyłki pojedyncze — ryzyko ponosi ekspedytor, który w przypadku takim nie może straty rozłożyć pomiędzy poszczególne przesyłki, lecz pokryć ją musi sam, (Dziurz yński: op. c. art. 607 u w. 6).i

Literatura: Adler u. Clemens: Summlung von Entscheidungen zum H. G_t B. Wien 1868.— Allerhand M.s Kodeks Handlowy. Komentarz. Lwów 1936. — AUfeld Ph.: Kommentar zum AUg. H. G. B. Erlangen 1894. — BoIzg A.: Die Praxis des Reichs-gertchts tn Zioilsachen. Berlin s. d. — Burchardt Dos Hecht der Spedition Stuttgart 1894. — Cosack K.: Lehrbuch des Handelsrechts. Berlin 1930. .— Doliński A., Górski A.: Zarys austriackiego prawa handlowego. Lwów 1912. — DÓpka: Die Haftung des Spediteurs. Góttingen 1930. — Dtirlnger A., Ha-rhenburg M.: Kommentar zum H. G. B. Mannheim 1930. — Dziurzyński T._f FtmichcI Z., Honzatko M.: Kodeks Handlowy. Komentarz. Kraków 1936. — Ehrenberg V.: Handbuch des gesamten Handelsrechts. Leipzig 1913. — Escarra J.: Principes de droit commercial. Parts 1934. — Gareim K.: Das juristische Wesen des Speditionsgeschdfts. (Centralorgan f. das deutsche Handels- und Wechselrecht) t. VII, sir. 257. — Corel*, K.: Das deutsche Handelsrecht. Berlin 1909. — Gold-Lchmldt L.: Universalgeschichte des Handelsrechts. Wien 1901. — GrUnhut C. S.: Das Recht des Comm*ssionshandels. Wien 1879. — laaact Das Recht des Spediteurs. Berlin 1928. — Koch ki.: SpeditionsgeschZfL. (Holtzendorffs Rechtslexicon) III wyd. t. J/J_t sir. 714. — Koch R.t Das Speditionsgeschdft in seiner heutigen Gestalt. (Bursch: Archiv f. Theorie u. Praxis den allg. deutschen Handelsrechts) t. II. sir. 447. — Lacour L.: I*róci~ de droit commercial. Paris 1925. — Lehmann K King V.x Kommentar zum H G. B. Berlin 1913. — Litthauer Mosse: Erlduterungen zum H. G. B. Berlin 1926. —- Lyon-CaUn Ch._t Renault L.: Traitł de droit commercial. Paris 1931. — Makotcor K.: H. G. B. mit Kommentar. Berlin 1907.— Meyer K.: Der Spediteur und setne Pflichten. Berlin 1903. — MUller-Erzbach R.:Deutsches Handelsrecht. Tilbingen 1928.— \atnitkieicicz J.: Kodeks Handlowy. Komentarz. Warszawa 1934. — Mamitkietcicz J.: Podręcznik prawa handlowego, wekslowego, czekowego i upadłościowego. Warszawa 1927. — h/emfeld- Schtcarz: Handelsgesetzbuch ohne Seerecht. Berlin 1931. — Pisco O.s Kommentar zum AUgemdnen Deutschen Handelsgeseizbuch Ausgabe fur Oesterreich. Wien 1904. — Randa A.i Das Oesterreichische Handelsrecht. Wien 1905, — Rittor K.: Die allgemeinen Lehren des Handelsrechts. Berlin 1900.— Roaenthal E.t Speditionsgeschdfte (HandwOrterbuchd. Staatswissenschaften) t. II str 880. Jena 1901. — Schirar* O.: Die AUgemdnen Deutschen Speditionsbedingungen. Berlin 1931. — Staub H.: Kommentar zum Handelsgesetzbuch (opracował Gadów W.). Berlin-Leipzig 1933. — Szy nanotcski J.: Wykład prawa handlowego. Warszawa 1866. — Tempel A Czy roszczenie ekspedytora o zwrot uiszczonej przezeń za klienta opłaty celnej korzysta z przywileju. (Przegląd Prawa Handlowego) 1930. — Thaller E.: Traiti łlłmentaire de droit commercial. Paris 1910.- TMI H.s Das Handelsrecht. Leipzig 1879.— Iłefeer E.: Vergleich der Haftung des deutschen Spediteurs und des franzósischen Commissiona.re de transport. Breslau 1899. — WenngH&r: Beitrdge zu der Lehre von Speditionsgeschdfte. Chemnitz 1860.— Wieland K.: Handelsrecht. Miinchen 1931.— Wróblewski St.: Ustawa handlowa austrjacka. Kraków 1906,

Adam Daniel Szczygielski.

Ekspedytor.

i. Pojęcie i podział. 2. Czynności ekspedytora. 3. Ekspedycja drobnicy. 4. Składowanie. 5. Manipulacja tow arowa. 6. Clenie i ubezpieczenie. 7. Inne funkcje ekspedytora.

1.    Pojęcie i podział. Ekspedytor (spedytor) jest to kupiec, podejmujący się przesłania rzeczy (towarów) w imieniu wła-snem na cudzy rachunek. Ekspedytor w swoich czynnościach handlowych kieruje się ustawą i regulaminem, wydanym przez związek ekspedytorów danego państwa, a zwanym „Ogolnemi warunkami spedvcyj-nemi“ i zwyczajami swej branży.

Ekspedytorzy dzielą się z uwagi na miejsca ich siedziby: na portowych, granicznych, kolejowych, następnie ze względu na rodzaj ich czynności, a więc według branży: ekspedytorzy drzewni, bawełniani, zbożowi i t. p., dalej na ekspedytorów eksportowych, importowych; wkońcu ze względu na zakres ich pracy t. j. według krajów czy państw. Podział szczegółowy może mieć zastosowanie tylko w ośrodkach handlowych o bardzo żywym ruchu i wielkich obrotach, np. Londyn, Hamburg. Podział powyższy ma to znaczenie, że wyrabia ekspedytorów specjalistów, którzy mogą lepiej obsłużyć swych komitentów, anają bowiem dokładniej swój artykuł i teren pracy, niż ogólni spedytorzy.

2.    Czynności ekspedytora. Główną czynnością ekspedytorów jest pośrednictwo przewozówo-towarowe na lądzie i morzu, polegające na nadawaniu i odbieraniu towarów swoich zleceniodawców. Z funkcją tą łączą się dalsze czynności, jak zawieranie umów przewozowych, czyli wystawianie listów przewozowych, kolejowych, rzecznych, lotniczych i konosamentów, dalej organizacja drobnicy towarowej, wykonywanie

4

Encyklopedia nauk politycznych.