Magazyn6901

103

OBYWATELSTWO POLSKIE

traktatu pokojowego z St. Germain en Laye, co do węgierskich art. 61—66 traktatu pokojowego z Trianon, nie ratyfikowanego jednak przez Polskę; c) w szczególności co do obywateli austrjackich na Śląsku Cieszyńskim i węgierskich na Spiszu i Orawie decyzja Rady Ambasadorów z 28. VII. 1920 (część III) i konwencja między Polską a Czechosłowacją z 23. IV. 1925; d) co do obywateli rosyjskich traktat pokojowy ryski z 18. III. 1921 (zwłaszcza art. 6 o opcji).

3.    Nabycie obywatelstwa polskiego. Można nabyć obywatelstwo polskie: 1) przez urodzenie (dzieci ślubne po ojcu, nieślubne po matce), dzieci nieznanych rodziców, znalezione na obszarze Polski, uważa się za obywateli polskich w braku udowodnienia obywatelstwa innego państwa; 2) przez uprawnienie, uznanie lub przysposobienie (adoptację) osób, liczących nie więcej niż 18 lat (dokonane przez obywatela polskiego względnie przez obywatelkę polską); 3) przez zamążpójście za obywatela polskiego; 4) przez przyjęcie urzędu publicznego lub przyjęcie do służby wojskowej, o ile nie uczyniono przeciwnego zastrzeżenia.

4.    Uznanie obywatelstwa polskiego. Poza tem ustawa z 1920 zna jeszcze uznanie obywatelstwa polskiego. Mianowicie obywatele innych państw, ale pochodzenia polskiego oraz ich potomkowie będą uznani za obywateli Państwa Polskiego, skoro po powrocie do Polski złożą w urzędzie administracji ogólnej, właściwym dla ich miejsca zamieszkania dowody pochodzenia polskiego wraz z oświadczeniem, że chcą być obywatelami polskimi i zrzekają się obywatelstwa innego państwa.

5.    Utrata obywatelstwa polskiego. Traci się obywatelstwo polskie w myśl ustawy z 1920:

1)    skutkiem nabycia obcego obywatelstwa;

2)    przez przyjęcie urzędu publicznego lub wstąpienie do służby wojskowej w obcem państwie, bez zgody właściwego wojewody (komisarza rządu w Warszawie) wyrażonej w porozumieniu z dowódcą korpusu. Osoby, obowiązane do czynnej służby wojskowej, mogą nabyć obce obywatelstwo dopiero po uzyskaniu uwolnienia od tego obowiązku, gdyż inaczej nie przestaną być wobec Państwa Polskiego uważane za obywateli polskich. 3) W następstwie poślubienia obcokrajowca, ale dawna obywatelka polska odzyskuje obywatelstwo, jeżeli po ustaniu małżeństwa osiedli się w Polsce i złoży właściwe oświadczenie w urzędzie administracji ogólnej jej miejsca zamieszkania.

6.    Pozbawienie obywatelstwa polskiego. Obywatel polski, przebywający zagranicą, może być pozbawiony obywatelstwa (ustawa z 31. III. 1938), jeżeli: a) działał zagranicą na szkodę Państwa Polskiego; b) przebywając zagranicą conajmniej przez 5 lat utracił łączność z państwowością polską; c) przebywając zagranicą, nie powrócił do Polski w oznaczonym terminie na wezwanie urzędu zagranicznego R. P. Takie orzeczenie, natychmiast wykonalne, którego uzasadnienie nie jest wymagane, wydaje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych na wniosek Ministra Spraw Zagranicznych. Moc jego rozciąga się w braku innego brzmienia jego tekstu na żonę i dzieci w wieku do lat 18. Osoby, pozbawione obywatelstwa wskutek działania zagranicą na szkodę Państwa Polskiego, nawet po uzyskaniu obcego obywatelstwa mogą jedynie za uprzednią zgodą Min. Spraw Wewnętrznych przebywać czasowo w Polsce (pod karą 1—5 lat więzienia i grzywny). W myśl ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym z 9. IV. 1938 obywatel polski może być na wniosek Min. Spraw Wojskowych lub upoważnionej przez niego władzy wojskowej pozbawiony obywatelstwa, jeżeli:

a)    opuścił swą jednostkę lub stanowisko służbowe i przebywa zagranicą lub na obszarze, zajętym przez inepizyjaciela;

b)    w celu uchylenia się od swego obowiązku wojskowego nie czyni zadość powołaniu lub publicznemu wezwaniu, lecz udaje się zagranicę lub na obszar, zajęty przez nieprzyjaciela i tam przebywa; c) stale przebywa zagranicami Polski i celem uchylenia się od swego obowiązku wojskowego nie zgłosił się w wyznaczonym terminie w konsulacie lub u właściwej władzy w kraju; d) przebywa zagranicą i werbuje do obcego wojska lub obcej organizacji wojskowej obywateli polskich przebywających w kraju lub zagranicą (por. dawne rozporządzenie Rady Obrony Państwa z 11. VIII. 1920).

7.    Droga urzędowa. Sprawy o nadaniu lub utracie obywatelstwa załatwiają wojewodowie, a w Warszawie komisarz rządu. Wszystkie inne sprawy, nie zastrzeżone wo-

,1