Mikrobiologia4

142 Zakażenia grzybicze u zwierząt

kontrastu są również w stanie obniżać sprawność układu immunologicznego, głównie za sprawą oddziaływania ich otoczki lipidowej. Hipotetyczne, ale prawdopodobne tłumaczenie ich występowania jako komensali zakłada, że właśnie lipidy odpowiadają za niewykrywanie ich przez system immunologiczny gospodarza, a w momencie kiedy występują jako patogeny, redukcja zawartości lipidów w ścianie pozwala na silniejsze oddziaływanie i stymulację układu odpornościowego. Wydaje się, że odpowiedź nieswoista odgrywa w patogenezie zakażeń tymi grzybami bardzo ważną rolę. Inny składnik ściany komórkowej - glukan wydaje się z kolei mieć cechy typowe dla immunomo-dulatora nieswoistej odporności komórkowej i może odpowiadać za nasilenie procesu zapalnego i reakcje nadwrażliwości.

Atopowe zapalenie skóry (AZS, AD - atopic dermatitis) jest przewlekłą chorobą skóry, której etiologia dotąd nie została do końca poznana. Początkowe objawy AZS mogą się ujawniać w warunkach emocjonalnego stresu, infekcji, mechanicznych bądź chemicznych podrażnień, głównie w wyniku działania alergenu. Mogą być to zarówno alergeny pokarmowe, jak i aeroaler-geny takie, jak: pył, kurz, alergeny drobnoustrojów komensalnych lub chorobotwórczych. Ponieważ zwykle bariera skóry jest naruszona w przebiegu AZS, a na skutek wysięku dochodzi często do jej rozpulchnienia i maceracji, więc antygeny mikroorganizmów obecnych na skórze mogą być w ściślejszym kontakcie z układem immunologicznym gospodarza, co nasila odpowiedź. Pacjenci z AZS najczęściej mają podwyższony poziom IgE całkowitych.

Obraz kliniczny

Najczęściej stwierdzanym objawem klinicznym zapalenia skóry wywołanego przez Malassezia pachydermatis jest świąd o nasileniu od umiarkowanego do intensywnego, który może tylko częściowo ustępować po podaniu kortykosteroidów lub antybiotyków. Skóra chorych zwierząt w typowych przypadkach ma bardzo intensywny, nieprzyjemny zapach - przez niektórych klinicystów określany jako woń zjełczalego tłuszczu. Zapalenie skóry wywołane przez M. pachydermatis może mieć charakter uogólniony lub miejscowy (zmiany obejmujące uszy, pysk, skórę między palcami, skórę wokół pazurów, brzuszną część szyi, przyśrodkową stronę ud, okolicę wokół odbytu oraz występujące wszędzie tam, gdzie na skutek fałdowania się skóry może dochodzić do jej maceracji). Zmiany charakteryzują się wysiękiem (83% przypadków), rumieniem (89%), hiperpigmentacją (56%), złuszczaniem naskórka, drobnymi krostkami, nieprzyjemnym zapachem i mogą przypominać liszaj (52%). Warto zwrócić uwagę na to, że skóra w większości z wymienionych okolic ciała jest bogata w gruczoły łojowe i że najczęściej w nich lokalizują się zmiany chorobowe, również w przypadku alergicznego zapalenia skóry.

Zmiany skórne występujące przy zapaleniu skóry wywołanym przez Malas-seziapachydermatis nie mają charakteru swoistego i odzwierciedlają pojawia jący się łojotok i świąd. Mogą przybierać postać rumienia, skóra może być pokryta łuskami zmienionego, złuszczającego się naskórka (żółty do lupko-woszarego z lub bez obecności grudek). Skóra jest przetłuszczona lub sucha, pokryta krostami, przebarwiona lub o zmienionej barwie na skutek kontaktu ze śliną, może dochodzić także do miejscowej utraty okrywy włosowej. U niektórych psów świąd może być tak nasilony, że może prowadzić - po uprzednim wykluczeniu obecności innych chorób skóry przebiegających ze świadom, a w tym świerzbu oraz alergii pokarmowej - do błędnego rozpoznawania nieistniejących zaburzeń neurologicznych iub behawioralnych (for. 57).

Fotografia 57. Zakażenie Malassezia pachydermatis u psa. DeirnatUis

W 72% wszystkich przypadków zakażeń pierwotną chorobą była derma-toza typu topie dermatiLis (28%), AZS w połączeniu z alergią na pchły (19%) i z nietolerancją pokarmową (2%). U niektórych ras czynnikiem predysponującym może być obecność fałdów skórnych - 28% (basset, shar pei, bloodho-und). W przypadku otitis externa czynnikiem usposabiającym mogą być ciała