HISTORIA DE ANT1QUITATE RBGUM NORWAGIENSITJM. 47
geiu Italise, quod vehementer displicnit Garolo. Iste rex Longo-bardorum multum affiixit Romanam ecclesiam, adeo ut dominum papam inclusum Papise obsideret In hac ergo necessitate positus dominu8 papa misit literas deprecatorias ad Garolum regem Fran-5 cise, audierat enim eum ingenute indolis juvenem. Postulat eum subvenire laboranti ecclesiae: nihil sibi germanius fore quam laborantem sustentare matrem, obedire eum oportere, utpote chri-stianum regem summo pontifici, se in maiiroo periculo consti-tutum die noctuque ejus prsestolari adventum, accelerari oportere 10 negotium, quod* alimenta silnt* in brevi defutura. His literis acceptis Carolus, quominus jam prsemeditaretur expeditionem in Saxoniam, quse adhuc illo in tempore idolatriae3 dedita erat, mira celeritate contraxit exercitum, atroci lege proposita cunctis principibus, si quis post ejus abscessum4 remoraretur. Incredibili 15 ergo et inopinata acceleratione transscensis4 Alpibus — ut illud Lucani aptissime ei possit convenire:
lam rapido cursu Caesar superaverat Alpes — improvisus adfuit nec fama quidem prmeunte dispositaque acie obsidi-one cinxit exercitum regis Longobardorum®, ita ut miro7 et rarisBimo 20 exemplo nullus pateret effugii locus illi, qui prius alios incluserat. Quod ut innotuit urbi, maximo gaudio perfusa est civitas aper-tisque portis viriliter invadunt adversarios. 8Carolo foris urgente, oppidanis ab9 intus instantibus, totus exercitus Longobardorum et subjugatur et sub jugum mittitur. Rex ipse catenatus10 antę :5 pedes domini pap® adducitur, non datur imperio sed ut frequen-ter promeruerat plebis” opprobrio. Carolus rex requirit a domino papa, quid jubeat de illo fieri. Dominus papa simpliciter respondit: Ego non corporalem sed spiritualem fero gladium; milii sufficit, si jus suum et patronatus ecclesise reddatur, si beato 30 Petro sua restituantur. [Tuum est, inquit,IS carissime fili, decer-nere, utrum regium nomen in Italia permanere debeat, ex quo Constantinus filius Helen® ad honorem domini nostri Jesu Christi illud abdicavit et beato Petro ac Romano pontifici in jus perpe-
1 tilsat i A (i Parenthca) og K. 9 AS- K retter til sint. * AS. idololatrise K. * AK. abcessnm S. 9 SK. transBceluie (!) A. * S. Longobardi® AK. 7 AS. miro K. * K indakyder: Et. * AK et 8. 10 A8. eaterma (1) K. 11 K. (ple-
a
bis) 8. Ahar; pleń (1. plebie). ** S. Tuum inqn!t est AK.
16. Lucani] Pharsalica I, 183:
lam gelidas Caesar cursu superaver&t Alpes.