44
Tyrystor jest elementem półprzewodnikowym. Układy napędowe tyrystorowe pozwalają na bezstapniową regulację prędkości obrotowej silnika przy zastosowaniu słabych impulsów sterowniczych. Mają dużą sprawność i niewielkie gabaryty.
W napędzie hydraulicznym pompa hydrauliczna wyporowa, napędzana z zewnątrz, pompuje ciecz — olej mineralny, zwany czynnikiem roboczym, wytwarzając określone ciśnienie. Czynnik roboczy pompowany jest przewodami do silnika hydraulicznego, który zakumulowaną energię ciśnienia, działając na zespoły robocze czy mechanizmy, przemienia w pracę mechaniczną.
' Pompa spełnia więc rolę generatora energii ciśnienia czynnika roboczego, silnik hydrauliczny odwrotną. Jeżeli pompę hydrauliczną wprawia w ruch .silnik elektryczny, to napęd jest elektrohydrauliczny, potocznie zwany hydraulicznym.
Jeżeli zespoły robocze i mechanizmy maszyny są poruszane siłą wywieraną przez statyczne ciśnienie czynnika roboczego, napęd hydrauliczny jest napędem hydrostatycznym.
Napędy hydrauliczne znalazły zastosowanie w maszynach technologicznych, głównie do napędu zespołów i mechanizmów o ruchu prostoliniowo-zwrotnym, np. do przesuwu suwaków w prasach hydraulicznych, w przeciągarkach, do napędu stołu o niedługim skoku w strugarkach wzdłużnych, do napędu mchów posuwowych w szlifierkach, do napędu urządzeń kopiujących w tokarkach i frezerkach, do napędu urządzeń automatyzujących czynności pomocnicze, jak połączenie sprzęgieł, hamulców, uruchamiania podajników itp. Najczęściej w maszynach technologicznych stosuje się ciśnienie: 2,5; 4; 6,3; 10 MPa.
Napędy hydrauliczne mają pewne zalety, jak np. możliwość:
— uzyskania bezstopniowej zmiany prędkości, zmiany kierunku ruchu oraz spokojny, płynny ruch napędzanych zespołów,
— uzyskania dużych sił przy stosunkowo małych rozmiarach urządzenia hydraulicznego,
— dużego przeciążenia oraz bezpiecznego ograniczenia maksymalnych obciążeń, które mogą wystąpić podczas pracy maszyny.
Ponadto do zalet napędów hydraulicznych zalicza się: łatwość obsługi, regulacji, sterowania i automatyzacji cyklów pracy maszyny i dużą swobodę w rozmieszczaniu elementów układu hydraulicznego w różnych miejscach maszyny.
Wadami napędów hydraulicznych są:
— trudności w uzyskaniu bardzo powolnych ruchów i należytej szczelności układu (niebezpieczeństwo zapowietrzenia),
— wpływ zmiany sit w układzie na prędkość przesuwania się napędzanych zespołów. Na prędkość tę ma wpływ również gęstość i lepkość czynnika roboczego, zależna m.in. od jego temperatury.
Na tłok pompy Wyporowej i (rys. 4.7) o powierzchni A0 wywierany jest nacisk siłą F0 z zewnątrz układu hydraulicznego. Powoduje to przesunięcie tłoka o wartości prędkością v0. Wyparta z cylindra pompy 1 ciecz, przepływa przewodem ;2 do cylindra silnika hydraulicznego 3. Przepływ cieczy powoduje przesunięcie o wartość s z prędkością v tłoka silnika o powierzch-
t Z prawa Pascala o równomiernym rozchodzeniu się ciśnienia p w cieczy wynika, że
*) W pMahych w rojylz. 4,3 wzoraęh nie uwzględniono jednostek fizycznych. W celu wykorzystania wzorów do obliczeri, należy wyznaczyć współczynniki przeliczeniowe, zakładając stosowane jednostki "fizyczne, np. F [N], A [cnr], p [MPa=N/mm2], Q [dcm3/min], P [kW], s [mni]ręj, [m/s].