medsadowa8

bezpośrednich. Polegają one na rozerwaniu aparatu więzadłoweao. rozerwaniu tarcz międzykręgowych, na złamaniu trzonów, łuków" lub wyrostków kręgów. Łączą się często z uszkodzeniami rdzenia kręgowego i opon, powodując w obrazie klinicznym porażenia kończyn (paraplegia, tetraplegia). W przypadkach mechanizmów wynikłych z przeciążeń iupadków-zw ysokości mogą powstawać złamania kompresyjne trzonów kręgów. Podobnie do zmian w mózgowiu rozróżnia się także krwiaki nad- i podtwardówkowe oraz stłuczenia rdzenia.

Statystycznie częściej urazami są dotknięte wybrane odcinki kręgosłupa, a więc okolice szczytowych kręgów szyjnych (kręg szczytowy i kręg obrotowy), kręgi (szyjnepdcir^ą ę_sr-C, oraz odcinka lędźwiowego —L,. Odporność kręgosłupa 4 na urazy zgniatające i przenoszące się wzdłuż osi dKlgięj-jest znacznie większa niż na urazy prowadzące do zgięcia, i rotacji- Podobnie podstawa czaszki wykazuje względną odporność na azIałaniesirHezpośrednio zgniatających, natomiast łatwo pęka na skutek odkształcania i rozciągania, ujawniając wówczas charakterystyczne pęknięcia pośrednie.

4.8.3. Klatka piersiowa i obręcz barkowa*

Okolice te stosunkowo często są dotknięte obrażeniami w następstwie działania sił zgniatających, np. w przebiegu wypadków komunikacyjnych, wypadków w pracy, ale także jako wynik pobicia ze zgnieceniem klatki piersiowej, np. przy kolan-kowaniu. Wprzypadkach mechanizmów zgniatających często dochodzi do bezpośrednich złamań mostka oraz do pośrednich złamań żeber. Te ostatnie pojawiają się w miejscach największego odkształcenia i naprężenia, a więc obwodowo, np. w liniach pachowych. Jeśli wolne odłamy złamanych żeber są skierowane na zewnątrz, to wolno sądzić, iż złamania były wynikiem zgniatania i odkształcenia •_k klatki piersiowej. W okolicach, w których końce pęknięć skierowane są do środka, może chodzić o bezpośrednie złamania wynikłe z przyłożenia siły bezpośrednio w tych miejscach.

Złamaniom bezpośrednim towarzyszą często uszkodzenia narządów wewnętrz-....nycfirnpTprzeBrCłerpłuca z odmą opłucnową (konieczne jest wówczas wykonanie odpowiedniej próby na odmę w czasie sekcji zwłok jeszcze przed otwarciem klatki piersiowej). Częste są także krwotoki wewnętrzne do jam opłucnej, a nadto można spotkać uszkodzenia worka osierdziowego, pęknięcia przepony i złamania kręgosłupa piersiowego. Podczas upadków z wysokości może dochodzić do charakterystycznych naderwań wnęk płucnych z podbiegnięciami krwią i przerwaniami •ciągłości naczyń oraz oskrzeli. Mechanizm ten tłumaczy się działaniem sił powstałych w wyniku gwałtownego szarpnięcia (oderwanie).

4.8.4. Jama brzuszna i pas biodrowy

Stosunkowo często występują rozległe uszkodzenia narządów brzucha i pasa biodrowego bez większych zranień lub uszkodzeń zewnętrznych. Dzieje się tak dlatego, iż w zakresie narządów brzucha przeważają urazy Zgniatające, chociaż nie należą do wyjątków rany kłute lub cięte przenikające przez powłoki do jam> brzusznej. Podobnie mogą powstawać obrażenia innych narządów wewnęt rznych, np. narządów rodnych, zwłaszcza u kobiet w związku z przestępstwom! seksualnymi lub zabiegami kryminalnego przerwania ciąży. Do typowych URtkodzeń można zaliczyć pęknięcia śledziony, nerek i wątroby. Są to /n/wy< /aj urazy

zgniatające tych okolic, połączone z rozerwaniem torebki narządu, a często także z rozerwaniem miąższu. Decydują tutaj momenty maksymalnych naprężeń, a przy szarpnięciach — ujemne przyspieszenia, powodujące rozerwanie więzadeł pod trzymujących narząd, zwłaszcza w okolicy wnęk narządowych, np. wnęki śledziony, więzadła obłego wątroby, krezki jelit itd.

Często zdarzają się pęknięcia narządów w obrębie miąższu bez widocznych zewnętrznych śladów odkształcenia lub przerwania torebki. Urazy zgniatające, np. kolankowanie, kopanie, mogą spowodować śmiertelne skutki przez uszkodzenie wątroby, trzustki, rozerwanie krezki jelit, krwotok do jamy otrzewnej. W okolicach nerek powstają krwotoki okołotorebkowe połączone z pęknięciem miąższu nerek. Towarzyszą one stłuczeniom okolicy lędźwiowej i uszkodzeniom okolic bio-drowo-łonowych, często z naruszeniem stawu krzyżowo-biodrowego.

Należy zwrócić uwagę na względnie częste pomijanie obrażeń pasa biodrowego. Dzieje się tak na skutek niedokładnie wykonywanych badań sekcyjnych. Do obowiązku obducenta należy rutynowe sprawdzenie więzadeł krzyżowo-bio-drowych po odpreparowaniu mięśni biodrowo-lędźwiowych, kontrola kości łonowych i spojenia łonowego, kontrola guzów kości kulszowej, talerzy kości bio drowych i panewek stawów biodrowych. W tych miejscach często są zlokalizowane złamania i pęknięcia pośrednie, powstałe na skutek naprężeń i przeniesienia sił (odkształcenie, rozciąganie). W łączności z urazami pasa biodrowego nierzadko spotyka się uszkodzenia narządów moczowo-płciowych, zwłaszcza pęcherza mo </owego, przerwania moczowodów, a u kobiet rozerwania więzadeł macicy.

W przypadkach zgniecenia brzucha o wielkiej sile może dochodzić do przepuklin narządów pomiędzy jamami ciała, np. do pęknięcia przepony i wypchnięcia nurząctów .brzucha do klatki piersiowej lub odwrotnie. Spotyka się także wy p< hnięcia narządów (ewenteracja) połączone z ich rozerwaniami przez otwór wchodu miednicy na zewnątrz.

4.8.5. Kończyny, mięśnie

Obrażenia kończyn należą do najczęstszych w traumatologii sądowo-lekarskioj. trzeba jednak zaznaczyć, iż znamienna jest duża odporność kości długich na urazy bezpośrednie (rzędu 1000 N/cm²). Obrażenia mogą dotyczyć zarówno zrań ich I urazów bezpośrednich, jak i nierzadko — zwłaszcza w obrębie układu kostnego

obrażeń pośrednich. Zranienia i uszkodzenia mogą przenikać powłoki, mięśnie i kości. W diagnostyce sądowo-lekarskiej należy w czasie sekcji zwłok preparować i ii u ożenią kończyn warstwowo, oddzielając poszczególne grupy mięśniowe, naczy ulu i kości, a także oddzielnie stawy i więzadła. Należy zwrócić uwagę na często występujące rozwarstwienie i zmiażdżenie mięśni w łączności z uszkodzeniami kości.

Uwagę należy poświęcić także obrażeniom rąk zarówno strony dłoniowej, jak i grzbietowej. Charakterystyczne mogą być obrażenia palców, które stanowią anatomiczny element zasłaniania się i obrony lub chwytania, np. działającego narzędzia lub rąk napastnika. Mogą wówczas powstawać tzw. obrażenia obronne ''potykane na kończynach rozwarstwienia mięśni i powięzi mogą być połączone • warstwowymi krwiakami (określanymi jako „decollement"). Powstają one w wyniku mechanizmu naciągania powłok i rozwarstwiania struktur anatomie/ iiych, np. przy najechaniu kołem samochodu (ryc. 4.16).

Oddzielnie należy rozpatrywać złamania kości długich powstałe pośrednio. Do liii h zalicza się między innymi Charakterystyczne klinowe /.łamanie kości pod ud/ię, okiefilaną jako zderzakowe lilii ,,/luiiinnle Messeieią , h/r/vt klina i«*i